Της Δήμητρας Μανιφάβα
Εξαιρετικά ακριβά πλήρωσαν η ελληνική οικονομία και κοινωνία την περσινή περιπέτεια της αποτυχημένης διαπραγμάτευσης που οδήγησε τελικά στην επιβολή capital controls -τα οποία συνεχίζονται σημειωτέον έως σήμερα- στην υπογραφή εν συνεχεία τρίτου Μνημονίου και στις τελευταίες εξελίξεις με τη θέσπιση του περιβόητου “κόφτη”. Στην ειδική επικαιροποιημένη έκδοση The Euro Plus Monitor Spring 2016 που συγγράφουν η δεξαμενή σκέψης με έδρα τις Βρυξέλλες The Lisbon Council και η επενδυτική τράπεζα Berenberg Bank στην ειδική ενότητα για την Ελλάδα με τον τίτλο “Η ελληνική τραγωδία” αναφέρεται ότι η ελληνική οικονομία ούτε λίγο ούτε πολύ έχασε τουλάχιστον το 25% του σημερινού ΑΕΠ, ήτοι περί τα 45 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το τελευταίο «Euro Plus Monitor», η ελληνική οικονομία αντί να σημειώσει ανάπτυξη 3% το 2015 και το 2016, κατέγραψε ύφεση 0,3% το 2015 ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2016 ξεκίνησε με ύφεση 0,4% σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2015. «Ακόμη και μία μέτρια ανάκαμψη αργότερα μέσα στο έτος, δεν θα οδηγήσει σε κάποιο αξιοπρόσεκτο κέρδος στο πραγματικό ΑΕΠ. Για το 2016, το ελληνικό ΑΕΠ θα είναι 6,5% κάτω από αυτό που θα έπρεπε να ήταν κανονικά», επισημαίνεται στη σχετική έκθεση. Με άλλα λόγια το ΑΕΠ διαμορφώνεται σήμερα στα 180 δισ. ευρώ, αντί για 192,5 δισ. ευρώ, θεωρητικά δηλαδή έχουν χαθεί 12,5 δισ. ευρώ.
Επιπλέον, το Lisbon Council και η Berenberg Bank εκτιμούν ότι το 2015 και το 2016 τα κρατικά ταμεία απώλεσαν τουλάχιστον 8 δισ. ευρώ λόγω των λιγότερων φορολογικών εσόδων και των αυξημένων δαπανών. Σε 12 δισ. ευρώ εξάλλου ανεβάζουν οι δύο παραπάνω φορείς τον λογαριασμό από την νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, που προέκυψε ως ανάγκη μετά τα δραματικά γεγονότα του καλοκαιριού, και από την προοπτική χαμηλότερων εσόδων σε περίπτωση μελλοντικής πώληση της κρατικής (μέσω ΤΧΣ) συμμετοχής στις τράπεζες.
Με άλλα λόγια το χαμηλότερο από ό,το υπολογιζόταν στα τέλη του 2014 ΑΕΠ, ελαφρώς χαμηλότερος αποπληθωριστής του ΑΕΠ λόγω της επιστροφής στην ύφεση, τα χαμένα έσοδα στα κρατικά ταμεία και οι απώλειες από τη μη υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων ανεβάζουν τον τελικό λογαριασμό, σύμφωνα με το Euro Plus Monitor στο 25% τουλάχιστον του σημερινού ΑΕΠ ή σε περίπου 45 δισ. ευρώ.
Σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις στους τομείς που μετρά η έκθεση Euro Plus Monitor η Ελλάδα το 2015 συγκέντρωσε συνολική βαθμολογία 7,7 (με άριστα το 10) έναντι 8,7 το 2014. Μάλιστα αυτή η μείωση κατά μία μονάδα είναι η μεγαλύτερη που έχει παρατηρηθεί σε χώρα που αντιμετωπίζει δημοσιονομικές προκλήσεις. Όπως επισημαίνεται μάλιστα στην έκθεση, αν και η πτώση που παρατηρείται σε άλλες χώρες που είχαν μνημόνιο ή είχαν εφαρμόσει μέτρα σκληρής λιτότητας, όπως η Ιρλανδία, η Ισπανία και η Πορτογαλία η πτώση των εν λόγω δεικτών αποδίδεται στο γεγονός ότι οι προσπάθειές τους έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς και δεν χρειάζεται πλέον τόσο εντατική προσπάθεια προσαρμογής, δημοσιονομικής, μεταρρυθμιστικής κ.ο.κ. Στην Ελλάδα, αντιθέτως, η μεγάλη υποχώρηση του γενικού δείκτη θεωρείται το αποτέλεσμα του ισχυρού σοκ που υπέστη η ελληνική οικονομία το 2015.
Στους επιμέρους τομείς που μετρά το Euro Plus Monitor η βαθμολογία της Ελλάδας διαμορφώνεται ως εξής:
-Εξωτερική προσαρμογή/εξωστρέφεια: 7,4 μονάδες το 2015 όσο και το 2014. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την τρίτη θέση μεταξύ των 21 χωρών που εξετάζονται στην έκθεση (οι 18 από τις 19 χώρες της ευρωζώνης, πλην δηλαδή της Λιθουανίας, και επίσης το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία και η Πολωνία). Σύμφωνα με την έκθεση η διατήρηση σε υψηλά επίπεδα είναι επειδή μειώνεται το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου, όχι όμως λόγω της αύξησης των εξαγωγών, αλλά κατά βάση λόγω της μείωσης των εισαγωγών.
-Δημοσιονομική προσαρμογή: 8,9 μονάδες το 2015 έναντι 9,5 το 2014.
-Μισθολογικό κόστος: 7,6 μονάδες το 2015 από 7,9 μονάδες το 2014.
-Μεταρρυθμίσεις: 7 μονάδες το 2015 από 10 μονάδες το 2014. Η υποχώρηση αυτή αποδίδεται αφενός στην μεταρρυθμιστική κόπωση της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, φαινόμενο που έκανε την εμφάνισή του από το φθινόπωρο του 2014 και στο “πάγωμα” των μεταρρυθμίσεων της επόμενης κυβέρνησης στη διάρκεια του 2015.