Κίνητρα προς τους ιδιώτες και το Δημόσιο για μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, με συστάσεις για να λειτουργούν τα κλιματιστικά στους 26 - 27 βαθμούς, περιλαμβάνει το σχέδιο της κυβέρνησης για ενεργειακή οικονομία κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, που ανακοίνωσαν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης και ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης και η ΓΓ Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Αλεξάνδρα Σδούκου.
Σύμφωνα με το σχέδιο «θερμοστάτης» υπουργεία, δήμοι κι άλλοι δημόσιοι φορείς που θα συμμορφωθούν με τις συστάσεις για μειωμένη κατανάλωση, το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει την δυνατότητα να δώσει ακόμη και bonus, αλλά τα αυξημένα έξοδα θα καλύπτονται από τους προϋπολογισμούς τους..
Ο κ. Σκρέκας ανακοίνωσε σχέδιο τριών σημείων για εξοικονόμηση ενέργειας στο Δημόσιο:
-Συστηματοποίηση της εξοικονόμησης ενέργειας στο Δημόσιο
-Ψηφιακό σύστημα παρακολούθησης κατανάλωσης ενέργειας σε δημόσια κτίρια
-Αμεσα μέτρα για μείωση 10% της κατανάλωσης ενέργειας και μεσοπρόθεσμα μέτρα με στόχο τη μείωση κατά 30% το έτος
-Κίνητρα για την επίτευξη στόχων εξοικονόμησης ενέργειας
Παράλληλα, ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος μίλησε για ορθολογική διατήρηση και συντήρηση θέρμανσης, ψύξης, μέτρα για το φωτισμό και την ύδρευση, αλλά και μέτρα για κτιριακές παρέμβασης κατά 30% το έτος σε 2,5 εκατομμύρια τμ σε κτίρια στο Δημόσιο με το πρόγραμμα «Ηλέκτρα».
Για την εφαρμογή του μέτρου το υπουργείο Οικονομικών θα φτιάξει πλατφόρμα όπου θα καταχωρούνται τα στοιχεία και οι καταναλώσεις κάθε δημόσιου κτιρίου. Ήδη η ΡΑΕ έχει καταγράψει πλήρως την ενεργειακή κατανάλωση κάθε δημόσιου κτηρίου τους χειμερινούς και θερινούς μήνες και έχει υπολογίσει την εξοικονόμηση που μπορεί να προκύψει.
Σκυλακάκης: Στόχος η εξοικονόμηση κατά μέσο όρο 10%
Το 2021 η δαπάνη έφθασε 800 εκατ. ευρώ χωρίς φόρους και τέλη και πρέπει να κάνουμε οικονομία. Σε γενικές γραμμές τα μέτρα που προτείνουμε είναι ουσιαστικές εξοικονομήσεις που θα έπρεπε ήδη να γίνονται και για περιβαλλοντικούς λόγους. Από πλατφόρμα θα παρακολουθείται η κατανάλωση ενέργειας ανά κτίριο, οι υπεύθυνοι θα ορίζονται κατά περίπτωση πχ ο δήμαρχος για ένα δήμο κλπ., ανέφερε από την πλευρά του ο αν. υπουργός Οικονομικών κ, Σκυλακάκης.
Για να εφαρμοστούν τα μέτρα θα υπάρχει σύστημα υποβοήθησης help desk με ειδικούς σε θέματα εξοικονόμησης για να υποστηρίζονται οι φορείς στην προσπάθεια που θα κάνουν.
Θα υπάρχουν κίνητρα με ενισχύσεις. Η τελική απόφαση θα προκύψει από το βαθμό εφαρμογής των μέτρων και των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνει. Οι φορείς που δεν πέτυχαν τους στόχους θα πρέπει να κάνουν οικονομίες από τους προϋπολογισμούς τους για να καλύψουν τους στόχους.
Γενικός στόχος της παρέμβασης είναι εξοικονόμηση κατά μέσο όρο 10%. Θα εξαρτηθεί ανά φορέα και θα ληφθεί αν υπάρχουν έκτακτες ανάγκες όπως πχ μια κακοκαιρία.
Για τους ΟΤΑ δεν είναι δουλειά του φορολογούμενου να καλύπτει τον οδοφωτισμό, εντάσσεται στα ανταποδοτικά τέλη, πρόσθεσε.
Βορίδης: Είναι πράγματα που θα έπρεπε ήδη να έχουν γίνει
«Το ΥΠΕΣ θα συντονίσει για να βρεθούν οι υπεύθυνοι και για τη διαδικασία και την ουσία του πράγματος, να γίνουν οι δράσεις. Οι δράσεις αφορούν τη χρήση και τη συντήρηση των κλιματιστικών, δράσεις που θα οδηγούν στη μείωση της θερμοκρασίας στα δημόσια κτίρια, τη δαπάνη για τον οδοφωτισμό. Πράγματα που θα έπρεπε να γίνουν έτσι και αλλιώς αλλά τώρα είναι πιο επιτακτικά. Είμαστε σύμφωνοι και υποστηρίζουμε το σύστημα της κινητροδότησης με στοιχεία που έχουν να κάνουν με τις δαπάνες που συνδέονται με την ενέργεια».
Αλεξάνδα Σδούκου: Παραδείγματα ενεργειών για να μειωθεί το ενεργειακό κόστος στα δημόσια κτίρια
Η γενική γραμματέας Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, είπε ότι ενεργειακή δαπάνη για το σύνολο των 212.000 εγκαταστάσεων της Γενικής Κυβέρνησης, κτιρίων, οδοφωτισμού και αντλιοστασίων, ανήλθε το 2020 σε 596 εκατ. ευρώ με κατανάλωση 4.450 GWh.
Το 2021 διαμορφώθηκε σε 5.346 GWh και σε 956 εκατ. ευρώ, ενώ η εκτίμηση για το 2022 είναι ότι η κατανάλωση θα διατηρηθεί στα ίδια επίπεδα σε 5.300 GWh που αντιπροσωπεύει το 10,85% της συνολικής τελικής κατανάλωσης ενέργειας.
Το 2022 όμως, το κόστος θα αυξηθεί σε 1,165 δισ. ευρώ – αύξηση 66% σε σχέση με το 2020.
Σε αυτή την ενεργειακή κρίση, το Δημόσιο μπορεί και πρέπει να δώσει το καλό παράδειγμα μέσα από διαδικασίες που μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας, ακόμα και αξιοποιώντας μεμονωμένες πρωτοβουλίες και εθελοντικές προσπάθειες, έχοντας σαν διαρκή και μόνιμο στόχο την συστηματική ενεργειακή αναβάθμιση των δημόσιων κτιρίων.
Με την πρωτοβουλία που ανακοινώνουμε σήμερα, θα επιχειρήσουμε να πετύχουμε ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας 10%.
Επιλέξαμε για αρχή μια σειρά από απλές και προσιτές δράσεις, οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν από όλους και να έχουν στο τέλος της ημέρας σημαντική συμβολή στο στόχο μας.
Ο στόχος φυσικά είναι αυτές οι δράσεις να επεκταθούν και σε άλλες παρεμβάσεις με σκοπό ακόμη μεγαλύτερη και περισσότερο αποτελεσματική ενεργειακή εξοικονόμηση.
Αρχικά, οι δημόσιοι φορείς για το σύνολο των κτιρίων τους πρέπει να ορίσουν άμεσα, όπως οφείλουν, τον ενεργειακό υπεύθυνο, κατά προτίμηση με ειδικότητα μηχανικού – σε κάθε κτίριο με σκοπό τον ενεργειακό έλεγχο και την παρακολούθηση της λειτουργίας του συνόλου των δημόσιων και δημοτικών κτιρίων και εγκαταστάσεων.
Είναι μία υποχρέωση που προβλέπεται εδώ και χρόνια από τη σχετική νομοθεσία αλλά δεν έχει τηρηθεί.
Με εγκύκλιο που θα αποσταλεί αμέσως προς όλο το δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, θα πρέπει να δηλωθεί ο ενεργειακός υπεύθυνος σε μία νέα πλατφόρμα που ετοιμάζεται μέσω της οποίας θα παρακολουθούνται οι δράσεις του κάθε κτιρίου και φυσικά η μείωση της τελικής ετήσιας κατανάλωσης.
Το δεύτερο είναι η συντήρηση των κλιματιστικών, των καυστήρων και των κεντρικών μονάδων στα κτίρια του δημοσίου και η ρύθμιση των θερμοκρασιών λειτουργίας των συστημάτων αυτών, για την ορθολογική τους χρήση.
Μία καλή λειτουργία αυτών θα μειώσει τη ζήτηση για ενέργεια, ενώ ταυτόχρονα θα εξασφαλίσει ότι θα έχουμε στο χώρο εργασίας συνθήκες άνεσης, χωρίς να κρυώνουμε τον χειμώνα ή να ζεσταινόμαστε το καλοκαίρι.
Ανάλογα ζητάμε από τον κάθε έναν από εμάς που εργάζεται στο δημόσιο να φροντίζει ώστε να μη γίνεται άσκοπη χρήση ενέργειας στο χώρο εργασίας του.
Έχουμε όλοι βρεθεί σε χώρους όπου για παράδειγμα λειτουργούν κλιματιστικές μονάδες χωρίς νόημα σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία ενώ ταυτόχρονα είναι ανοικτά τα παράθυρα στον χώρο.
Είναι προτιμότερο οι εργαζόμενοι να θεσπίσουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα 2-3 ωρών διαλείμματα των 10 λεπτών στα οποία μπορούν να ανοίξουν για λίγο τα παράθυρα για αερισμό του χώρου, κλείνοντας ταυτόχρονα τον κλιματισμό.
Με τέτοιες μικρές αλλαγές στη συμπεριφορά όλων μας, συμβάλλουμε σε αυτή τη συλλογική προσπάθεια.
Άλλη πολύ απλή ενέργεια χωρίς κόστος, που σίγουρα γνωρίζουμε αλλά ίσως παραβλέπουμε στην καθημερινότητά μας, είναι η απενεργοποίηση ψύξης / θέρμανσης σε χώρους και ώρες που δεν υπάρχουν εργαζόμενοι.
Στην ίδια λογική απλών ενεργειών είναι να φροντίζουμε, όταν τελειώνει το ωράριο εργασίας και φεύγουμε από το χώρο εργασίας μας, για το κλείσιμο λειτουργίας προσωπικών υπολογιστών, φώτων, συσκευών σε χώρους και ώρες που δεν χρησιμοποιούνται.
Ο ενεργειακός υπεύθυνος του κτιρίου μπορεί να ορίσει σε κάθε χώρο ένα υπάλληλο που θα φεύγει τελευταίος από το χώρο και θα ελέγχει αν όλες οι συσκευές έχουν κλείσει.
Και μια και το μότο μας είναι απλές και εύκολες λύσεις, δεν είναι μία από αυτές ο φυσικός αερισμός του κτιρίου κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Δεν είναι κοινή γνώση ότι μια τέτοια κίνηση θα μειώσει τη θερμοκρασία του κτιρίου το καλοκαίρι, θα βελτιώσει την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε.
Ανάλογης σημασίας για την βελτίωση των συνθηκών άνεσης και εργασίας και εξοικονόμηση ενέργειας είναι η τοποθέτηση συστημάτων σκίασης όπου απαιτείται (π.χ. στόρια, κουρτίνες).
Τι μπορούν να προσφέρουν; Η απάντηση είναι εύκολη. Περιορίζουν την υπερβολική ζέστη που προκαλεί η ακτινοβολία του ήλιου το καλοκαίρι.
Αντιλαμβανόμαστε όλοι τη συμβολή αυτών των απλών ενεργειών στην εξοικονόμηση ενέργειας. Προβάλλουμε λίγο πολύ στο χώρο εργασίας μια συμπεριφορά ανάλογη με αυτή που έχουμε στο χώρο της κατοικίας μας.
Θα μπορούσαμε για κάθε μία από αυτές τις προτάσεις να δείξουμε και μια τεχνική ανάλυση με παραδείγματα με τύπους, βαθμούς απόδοσης συστημάτων, μοναδιαία κόστη, όμως δεν είναι αυτός ο σκοπός μας σήμερα.
Σκοπός είναι να επικοινωνήσουμε με τον πιο απλό και κατανοητό τρόπο την ουσία της προσπάθειάς μας και τη σημασία που δίνουμε στις καθημερινές μας κινήσεις και στην καθημερινή μας συμπεριφορά στον χώρο εργασίας ξεκινώντας σήμερα από το δημόσιο.
Παραμένοντας πάντα στον τομέα του δημοσίου αλλά φεύγοντας για λίγο από τα κτίρια υπάρχουν και δράσεις που μπορούν να υλοποιηθούν εύκολα, μειώνοντας την ενεργειακή κατανάλωση στον φωτισμό πόλεων /δήμων.
Μια τέτοια μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης της τάξης ενός 10% είναι εφικτή για παράδειγμα μέσα από την βελτιστοποίηση του χρονοπρογραμματισμού του οδοφωτισμού ή τον εξορθολογισμό του καλλωπιστικού ή/και διακοσμητικού φωτισμού, χωρίς να επηρεάζεται η σκοπιμότητα ανάπτυξης αυτού.
Η ενεργειακά αποδοτική αναβάθμιση του οδοφωτισμού, μπορεί να μειώσει το κόστος κατά 35 – 50%.
Οι τοπικές αρχές θα βρουν τη στήριξη που ζητούν από εμάς στην προσπάθειά τους αυτή να κάνουν ορθολογική διαχείριση της ενέργειας.
Τέλος, αναγνωρίζοντας το πρόβλημα της υψηλής ενεργειακής κατανάλωσης στις εγκαταστάσεις ύδρευσης και αποχέτευσης αποφασίσαμε να στηρίξουμε τις προσπάθειες που θα γίνουν για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των αντλιοστασίων, όπως για παράδειγμα με την τοποθέτηση inverter σε αυτά, δεδοµένου ότι το 1/3 περίπου των δαπανών τους οφείλεται στη λειτουργία αυτών των συστημάτων.
Σας περιέγραψα κάποια άμεσα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας χαμηλού ή και μηδενικού κόστους έχουν στόχο τη εξοικονόμηση ενέργειας έως και 10-20% άμεσα.
Στηρίζονται περισσότερο στην αλλαγή συμπεριφοράς των χρηστών των κτιρίων, αλλά και σε παρεμβάσεις χαμηλού κόστους τόσο στο κέλυφος όσο και στα συστήματα του κτιρίου.
Θέλω να είναι σαφές ότι αυτά τα μέτρα δεν λύνουν το πρόβλημα.
Η αρχή «εξοικονόμηση πρώτα» πρέπει να διέπει από εδώ και πέρα το σχεδιασμό λειτουργίας του συνόλου των εγκαταστάσεων του κράτους. Το Υπουργείο ενέργειας θα συνεχίσει να σχεδιάζει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα εξοικονόμησης για όλες τις εγκαταστάσεις.
Παράλληλα έχουμε δρομολογήσει πολύ σημαντικές παρεμβάσεις με μακροπρόθεσμα μέτρα βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης. Σήμερα θέτουμε σε προδημοσίευση τον Οδηγό αυτού του φιλόδοξου προγράμματος για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος του δημόσιου τομέα, το πρόγραμμα «ΗΛΕΚΤΡΑ».
Η πλατφόρμα για την έναρξη υποβολής των αιτήσεων θα ανοίξει εντός Ιουλίου, όμως όσοι ενδιαφέρονται μπορούν από σήμερα να ξεκινήσουν τις προπαρασκευαστικές διαδικασίες.
Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος «ΗΛΕΚΤΡΑ» ανέρχεται σε 640 εκ. ευρώ και χρηματοδοτείται από:
Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων μέσω επενδυτικού δανείου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και
Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Ο Φορέας που θα τρέξει το πρόγραμμα είναι το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), το οποίο μάλιστα καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργείας του προγράμματος θα παρέχει υπηρεσίες εξυπηρέτησης των ενδιαφερόμενων φορέων.
Ενώ ο Φορέας που θα χρηματοδοτεί τον δικαιούχο είναι το ΤΠΔ.
Ο στόχος είναι τα κτίρια αφενός μεν να ενταχθούν κατ’ ελάχιστον, κατόπιν παρεμβάσεων, στην κατηγορία ενεργειακής απόδοσης Β, αφετέρου δε να επιτύχουν εξοικονόμηση ενέργειας και μείωση των εκπομπών CO2, τουλάχιστον, κατά 30%.
Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε έτσι ώστε να προωθεί επίσης,
την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) για αυτοκατανάλωση,
τη χρήση νέων, καινοτόμων σχεδιαστικών προτύπων και ψηφιακών μοντέλων,
αναδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο τον υποδειγματικό ρόλο του Δημοσίου τομέα.
Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να σας παραθέσω ορισμένα κρίσιμα στοιχεία:
Η συνολική εκτιμώμενη μόχλευση κεφαλαίων για την πλήρη υλοποίηση του προγράμματος υπολογίζεται στα 920 εκ. ευρώ.
Η συνολική εκτιμώμενη μείωση ηλεκτρικής κατανάλωσης ανά έτος με την πλήρη υλοποίηση του προγράμματος υπολογίζεται στα 600 GWh.
Το συνολικό εκτιμώμενο εμβαδό των ενεργειακά αναβαθμισμένων κτιρίων στην πλήρη υλοποίηση του προγράμματος θα είναι 2,5 εκ. m2.
Η μείωση της ετήσιας δαπάνης για ηλεκτρικό ρεύμα μετά την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων θα ανέλθει στα 96 εκ. ευρώ και τέλος
η μείωση της ετήσιας εκπομπής ρύπων από την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων υπολογίζεται στους 364 χιλ. τόνους co2eq.
Ας περάσουμε τώρα, στα βασικά χαρακτηριστικά αυτού του νέου προγράμματος:
Επιλέξιμα είναι τα κτίρια:
της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης,
των Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης και
των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ)
Έχουμε ξεχωριστούς Π/Υ για:
Κτίρια Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας όπως νοσοκομεία, κέντρα υγείας, γηροκομεία κλπ.
Κτίρια Εκπαίδευσης όπως σχολεία και Πανεπιστήμια.
Κτίρια Γραφείων όπως οι εγκαταστάσεις γραφείων, διοικητήρια κλπ.
Κτίρια για Λοιπές Χρήσεις όπως κλειστές αθλητικές εγκαταστάσεις, χώροι μουσείων, εκκλησιαστικά ιδρύματα κλπ.
Όσον αφορά τις επιλέξιμες επεμβάσεις, αυτές αφορούν εργασίες:
Θερμομόνωσης αδιάφανων στοιχείων (κουφώματα),
Αντικατάστασης διαφανών στοιχείων (κουφώματα και υαλώσεις),
Συστημάτων σκίασης,
Συστημάτων ψύξης χώρων,
Συστημάτων θέρμανσης χώρων,
Συστημάτων μηχανισμού αερισμού,
Παραγωγής ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ),
Συστημάτων ηλεκτρικών εγκαταστάσεων και φωτισμού,
Συστημάτων επιτόπιας παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας (έως 10% του προϋπολογισμού),
Συστημάτων αυτοματισμού, καταγραφής και ελέγχου ενέργειας ή/και συστημάτων διαχείρισης ενέργειας,
Βοηθητικών τεχνικών συστημάτων και
Εγκατάστασης σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
Περαιτέρω, για τους σκοπούς του προγράμματος «ΗΛΕΚΤΡΑ» επιλέξιμες θεωρούνται οι υπηρεσίες:
Προετοιμασίας και υποβολής φακέλου Πρότασης Επιδότησης
Ηλεκτρικής Ταυτότητας Κτιρίου
Προμελέτης
Α’ & Β’ Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης υφιστάμενης κατάστασης κτιρίου
Αρχικού και τελικού Ενεργειακού Ελέγχου
Μελετών και
Συμβουλευτικών Υπηρεσιών
Τώρα, όσον αφορά τα ποσοστά επιχορήγησης:
το 50% αποτελεί το βασικό ποσοστό χρηματοδότησης,
το οποίο μπορεί να φτάσει το 60%, εάν η αίτηση προβλέπει ότι το κτίριο θα επιτύχει αναβάθμιση κλάσης Β+ (αντί για το κατώτατο όριο που είναι η κλάση Β) ή ριζική ανακαίνιση.
Ακόμη, η επιχορήγηση μπορεί να φτάσει και στο 70%, εφόσον ισχύσουν συνδυαστικά και τα δύο παραπάνω.
Τέλος, εφόσον η υλοποίηση των έργων γίνει μέσω Σύμβασης Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ), προστίθεται 10% bonus στο τελικό ποσοστό επιδότησης.
Όπως είπε και ο Υπουργός, ήδη από τις 23/2 όσοι έχουν κάνει δαπάνες για υπηρεσίες, για την προετοιμασία δηλαδή του φακέλου είναι επιλέξιμες, εφόσον υπαχθούν.
Η διαχείριση ενέργειας στα δημόσια κτίρια ξεκινά με τη δέσμευση της πολιτείας για συνεχή βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.
Η εξοικονόμηση ενέργειας βελτιώνει τη ζωή μας και προστατεύει το περιβάλλον. Γι’ αυτό και είναι καθήκον μας να την επιδιώκουμε πρώτα και πάντα».