Οι Οργανισμοί Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ) είναι επενδυτικά σχήματα που συγκεντρώνουν κεφάλαια από διάφορους επενδυτές για να τα επενδύσουν σε εναλλακτικές μορφές επενδύσεων, όπως είναι τα ακίνητα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ναυτιλία, τα hedge funds και άλλες πιο εξειδικευμένες επενδύσεις. Σε αντίθεση με τους Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (ΟΣΕΚΑ), οι οποίοι επικεντρώνονται κυρίως σε επενδύσεις σε κινητές αξίες, όπως μετοχές και ομόλογα. Δηλαδή οι ΟΕΕ επενδύουν σε εναλλακτικά εργαλεία που δεν βρίσκονται στις παραδοσιακές αγορές μετοχών και ομολόγων, ενώ οι ΟΣΕΚΑ επενδύουν κυρίως σε μετοχές, ομόλογα και ρευστότητα. Οι ΟΕΕ έχουν μεγαλύτερη ευελιξία στις επενδυτικές τους στρατηγικές και συχνά αναλαμβάνουν υψηλότερο κίνδυνο.
Σε ποιους όμως απευθύνονται; Ποιο είναι το μέγεθος της αγοράς σε διεθνές, ευρωπαϊκό και κυπριακό επίπεδο;
Όπως αναφέρει η Μαρία Παναγιώτου, πρόεδρος της CIFA (Σύνδεσμος Επενδυτικών Ταμείων Κύπρου) με αφορμή την διοργάνωση συνεδρίου στην Αθήνα με την Ένωση Θεσμικών, «οι ΟΕΕ συνήθως απευθύνονται σε θεσμικούς και πιο έμπειρους και καλά ενημερωμένους επενδυτές, που είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν μεγαλύτερο ρίσκο για την απόδοσή τους. Οι ΟΣΕΚΑ, αντίθετα, είναι σχεδιασμένοι για το ευρύ κοινό, και προσφέρουν σχετικά χαμηλότερο ρίσκο και καλύτερη προστασία των επενδύσεων. Οι ΟΕΕ είναι κατάλληλοι για επενδυτές που αναζητούν πιο εξειδικευμένες επενδύσεις και έχουν υψηλότερη ανοχή στον κίνδυνο, ενώ οι ΟΣΕΚΑ απευθύνονται σε επενδυτές που θέλουν πιο ασφαλείς επιλογές».
Το μέγεθος της αγοράς σε διεθνές, ευρωπαϊκό και κυπριακό επίπεδο
Σύμφωνα με στοιχεία του European Funds and Asset Management Association (EFAMA), στο τέλος του δεύτερου τριμήνου του 2024, τα επενδυτικά ταμεία διεθνώς διαχειρίζονταν πέραν των 70 τρισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων το 30% περίπου τύγχανε διαχείρισης από την Ευρώπη. Στην Κύπρο, αναφέρει η κ. Παναγιώτου «έχουμε καταφέρει τα τελευταία χρόνια να αναγνωριστούμε διεθνώς ως ένας δυναμικός προορισμός για επενδυτικά κεφάλαια και fund managers. Συγκεκριμένα, αρχίζοντας κυριολεκτικά από το μηδέν πριν από δέκα περίπου χρόνια, σήμερα έχουμε περισσότερους από 330 αδειοδοτημένους οργανισμούς (εταιρείες διαχείρισης συλλογικών επενδύσεων και οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων), που έχουν υπό διαχείριση ενεργητικό πέραν των 9 δισεκατομμυρίων ευρώ, πλείστοι εκ των οποίων κατηγοριοποιούνται ως Alternative Investment Fund Managers (ΑΙFMs). Αυτό το γεγονός δεν είναι τυχαίο, αλλά είναι αποτέλεσμα συστηματικής και σκληρής δουλειάς, σε συνεργασία με την εποπτική Αρχή και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Ξέρετε, τις προηγούμενες μέρες είχα ανατρέξει στο αρχείο μου, και βρήκα τα δεδομένα που παρουσιάσαμε την τελευταία φορά στην Αθήνα. Ήταν τον Ιούλιο του 2021 προς τα τέλη της πανδημίας. Τότε οι οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων με δραστηριότητες ήταν 166, σήμερα είναι 257 και εκτιμούμε πως ο αριθμός θα συνεχίσει να αυξάνεται».
Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που προσφέρει η Κύπρος ως προορισμός για Επενδυτικά Ταμεία και εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων
«Όσον αφορά τα alternative investment funds (AIFs), στα οποία επικεντρώθηκε και το πρόσφατο συνέδριο στην Αθήνα, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που προσφέρει η Κύπρος ως προορισμός είναι πολλά, τόσο γενικότερης φύσεως όσο και πιο συγκεκριμένα. Στα γενικότερα πλεονεκτήματα ξεχωρίζουν η στρατηγική τοποθεσία της χώρας, το ισχυρό νομικό και φορολογικό πλαίσιο, καθώς και η εξειδίκευση των επαγγελματιών του τομέα, τα οποία μας καθιστούν ένα ιδιαίτερα ελκυστικό περιβάλλον για τους διεθνείς επενδυτές», αναφέρει επίσης η κ. Παναγιώτου.
Σύμφωνα με τον EFAMA, η Κύπρος αποτελεί τη χώρα με το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό διασυνοριακών επενδυτικών ταμείων, πίσω μόνο από παραδοσιακούς προορισμούς όπως η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο. Αυτό δείχνει ότι η Κύπρος αποτελεί την επιλογή πολλών επενδυτών και διαχειριστών κεφαλαίων ως βάση, για τα πολλαπλά οφέλη που προσφέρει, ανεξάρτητα με το πού βρίσκονται οι επενδύσεις. Μπορεί λόγου χάρη η βάση του επενδυτικού ταμείου και ο διαχειριστής να βρίσκονται στην Κύπρο και τα κεφάλαια να είναι επενδυμένα στην Ελλάδα. Μία τέτοια δομή θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα ελκυστική δεδομένων των πλεονεκτημάτων της Κύπρου ως προορισμού αλλά και των διαχρονικών σχέσεων που έχουν οι δύο χώρες. Σε σχέση με τα πιο συγκεκριμένα πλεονεκτήματα ειδικά για AIFs, υπάρχουν πολλές επιλογές σε σχέση με τη δομή τους και οι διαχειριστές έχουν ευελιξία σε σχέση με διάφορα ζητήματα όπως η φορολογική διαχείριση, ο τύπος (ανοικτά ή κλειστά), αν θα είναι ένα ταμείο ή πολλά (umbrella structure), αν θα έχει πολλές κατηγορίες ενεργητικού ή/και στρατηγικές. Σε κανονιστικό επίπεδο δε, για τα Registered Alternative Investment Funds, δεν απαιτείται να είναι αδειοδοτημένα.