Του Ανέστη Ντόκα
Καθαρά κέρδη 2,490 δισ. ευρώ εμφάνισαν οι ισολογισμοί των 221 εισηγμένων (ποσοστό 93%) που δημοσίευσαν αποτελέσματα το 2013, παρουσιάζοντας αύξηση 128,9% σε σχέση με το 2012. Ο κυκλος εργασιών παρουσίασε υστέρηση 5% και έφθασε τα 71,052 δισ. ευρώ. Η λειτουργική κερδοφορία έφθασε τα 5,412 δισ. ευρώ, σημειώνοντας πτώση 21,8% σε σχέση με το 2012.
Σύμφωνα με τον κ. Μάνο Χατζηδάκη, επικεφαλής ανάλυσης της Beta αχεπευ,
το 2013 ξεκίνησε άσχημα, στην πορεία βελτιώθηκε και στο τέλος έκλεισε με σημαντικές απώλειες για τις περισσότερες εισηγμένες, αφού η εικόνα επηρεάστηκε σε σημαντικό βαθμό από μη λειτουργικούς παράγοντες και μη επαναλαμβανόμενες εγγραφές.
Σε αυτή την εξέλιξη έχει παίξει ρόλο και η αδυναμία στο μέτωπο της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, με αποτέλεσμα πολλές εταιρείες να κινηθούν συντηρητικότερα και να φέρουν στο 2013 ζημιές και απομειώσεις, προκειμένου να αποφύγουν φορολογικές υποχρεώσεις και προκαταβολές φόρων. Είναι ενδεικτικό ότι φέτος τα διανεμόμενα μερίσματα και οι επιστροφές κεφαλαίου φαίνεται ότι θα μείνουν πολύ κάτω από τα 500 εκατ. ευρώ, η οποία είναι η χειρότερη ταμειακή εκροή προς τους μετόχους των εισηγμένων εταιρειών από την εφαρμογή των ΔΛΠ (Μερίσματα 2012:516 εκατ. ευρώ).
Ενδεχομένως το σκεπτικό πίσω από αυτή την εικόνα για πολλές από τις εισηγμένες είναι να ξεκινήσει η χρονιά με καθαρότερους ισολογισμούς και λιγότερες εκκρεμότητες, πείθοντας έτσι περισσότερο για τη σταθερότητα των μελλοντικών προοπτικών παρά να υπάρχουν θέματα ή αμφισβητούμενοι λογαριασμοί που θα βάζουν αστερίσκους στις αποτιμήσεις. Αυτά για τη μεγαλύτερη μερίδα των εισηγμένων εταιρειών. Για ένα μικρότερο δείγμα εισηγμένων όλα τα παραπάνω έγιναν σε προηγούμενο στάδιο και όταν η κρίση μέτραγε τα πρώτα τρίμηνα υποχώρησης του ΑΕΠ. Τώρα οι εταιρείες αυτές έχουν καλύτερα περιθώρια, υψηλή ταμειακή θέση και, παρά τη μείωση του τζίρου τους και την αύξηση των φορολογικών συντελεστών, καταφέρνουν να εμφανίσουν καλύτερο αποτέλεσμα από πέρυσι. Το γεγονός αυτό οφείλεται και στην έξοδο πολλών επιχειρήσεων από την αγορά, φαινόμενο το οποίο έχει επιδράσει θετικά στο μικτό και λειτουργικό περιθώριο.
Το 2013 μπορεί να μη μείνει στην ιστορία ως το έτος με τη μεγαλύτερη οργανική κερδοφορία, θα μείνει ωστόσο ως το έτος με τις μεγαλύτερες μειώσεις κόστους που επιχειρήθηκαν να γίνουν με επαναλαμβανόμενο αντίκτυπο. Οι μειώσεις κόστους έχουν συντελεσθεί είτε με εθελούσιες εξόδους προσωπικού είτε με τη μείωση άλλων σταθερών εξόδων (ενοίκια, ενεργειακό κόστος κλπ). Στο δ΄ τρίμηνο οι δύο συστημικές τράπεζες, τα Ελληνικά Πετρέλαια και ο ΟΤΕ επιβάρυναν τα αποτελέσματά τους με εθελούσιες εξόδους οι ωφέλειες των οποίων αναμένεται να εμφανιστούν στο 2014.
Πόσοι εργαζόμενοι έφυγαν με εθελούσια έξοδο στις εισηγμένες εταιρείες
Εταιρεία Μείωση προσωπικού
• ΟΤΕ: 1.827
• Εθνική Τράπεζα: 2.510
• Eurobank: 1.100
• Ελληνικά Πετρέλαια 300
• Τράπεζα Πειραιώς: 2.182 (γ΄ τρίμηνο)
Πολύ πιο αντιπροσωπευτική εικόνα από αυτήν που επικρατεί στις εισηγμένες επιχειρήσεις είναι το λειτουργικό αποτέλεσμα το οποίο παρουσιάζει μείωση που προσεγγίζει το 22%. Ελαφρυντικά υπάρχουν, καθώς ο ΟΠΑΠ φορολογείται πλέον από τη γραμμή των μικτών κερδών με 30%, ενώ σε πολλές εταιρείες υπάρχουν μη επαναλαμβανόμενα κονδύλια ως άλλα έξοδα ή έξοδα διάθεσης (ΕΥΔΑΠ, ΓΕΚΤΕΡΝΑ, Ελλάκτωρ, ΟΤΕ, ΟΠΑΠ κλπ).
Ο τζίρος εμφανίζεται μειωμένος κατά 5% στα 71 δισ. ευρώ, αναμενόμενα λόγω κάμψης της εγχώριας ζήτησης και ενδεχομένως λόγω του κορεσμού των εξαγωγών ή της δυνατότητας αύξησης των πωλήσεων στο εξωτερικό. Σε επίπεδο τριμήνου οι εισηγμένες εμφανίζουν μείωση στον τζίρο τους περίπου 900 εκατ. ευρώ στα 17,7 δισ. ευρώ, το οποίο σε επίπεδο δ' τριμήνου μεταφράζεται ως το χειρότερο από πλευράς τζίρου από το 2004.
Η σχέση μεταξύ κερδοφόρων και ζημιογόνων εταιρειών παρουσίασε μικρή βελτίωση η οποία αποδίδεται και στη μη δημοσίευση αποτελεσμάτων από προβληματικές εταιρείες ή από τη συνεχιζόμενη έξοδο εταιρειών από το Χ.Α. λόγω χρεοκοπίας, διατηρώντας τον πλειοψηφικό λόγο υπέρ των ζημιογόνων εταιρειών στο 64:36, όταν το 2012 η σχέση ήταν 69:31. Με βάση αυτό το μέτρο φαίνεται ότι η αγορά έχει φτάσει σε έναν πυθμένα ζημιών που δεν μπορεί να διασπάσει με βάση τα διαμορφωμένα δεδομένα της ζήτησης.
Ειδικά για τις εταιρείες που συνιστούν το 30% των κερδοφόρων εταιρειών υπάρχει ισχυρή ανθεκτικότητα σε «αντίξοες» συνθήκες και θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι λόγω της συνεπούς παρουσίας τους στην πλευρά των κερδοφόρων ισολογισμών κάθε χρόνο συνιστούν ένα πλήθος εταιρειών «παντός καιρού». Τέλος, το λειτουργικό περιθώριο μετά από ανάσες δύο τριμήνων έπεσε στο 3,48% από 5,8% πέρυσι, σε μεγάλο βαθμό όμως αυτή η εικόνα αποδίδεται σε ΟΠΑΠ και διυλιστήρια, αφενός λόγω της ύπαρξης της φορολογίας των μικτών κερδών με 30% στην πρώτη περίπτωση, αφετέρου λόγω του πολύ μέτριου τριμήνου των δύο εισηγμένων εταιρειών διύλισης και εμπορίας πετρελαιοειδών. Χωρίς την επίδρασή τους τα λειτουργικά περιθώρια σε ετήσια βάση υποχωρούν κατά 110 μονάδες βάσης στο 10,6%.
Τα τραπεζικά μη επαναλαμβανόμενα:
• Eurobank: Στο τέταρτο τρίμηνο τα αποτελέσματα έχουν επιβαρυνθεί από: 176 εκατ. ευρώ από εφάπαξ φορολογικές διαφορές, 142 εκατ. ευρώ από την υποτίμηση των συμμετοχών της σε Βουλγαρία, Σερβία και Ρουμανία, 64 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου, 87 εκατ. ευρώ από απομειώσεις ακινήτων και 95 εκατ. ευρώ από έξοδα αναδιάρθρωσης. Το σύνολο των αρνητικών εκτάκτων είναι 563 εκατ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά, η τράπεζα έκανε χρήση του 100% του αναβαλλόμενου φόρου, το οποίο βελτίωσε τα αποτελέσματα κατά 2,09 δισ. ευρώ.
• Εθνική Τράπεζα: Τα έκτακτα που καταγράφονται στο τέταρτο τρίμηνο περιλαμβάνουν την προσθήκη του αναβαλλόμενου φόρου (864 εκατ. ευρώ) το έξοδο για την εθελούσια έξοδο (193 εκατ. ευρώ) καθώς και έξοδα απομειώσεων συμμετοχών και χρεογράφων (140 εκατ. ευρώ)
• Τράπεζα Πειραιώς: Τo πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου επιβάρυνε τα αποτελέσματα κατά 102 εκατ. ευρώ. Επίσης, έκτακτο αρνητικό αποτέλεσμα καταγράφεται και από τη συμμετοχή με 44 εκατ. ευρώ στο ταμείο εγγυοδοσίας.
• Alpha Βank: Από απομειώσεις η τράπεζα επιβαρύνθηκε κατά 62,5 εκατ. ευρώ, η αύξηση της συμμετοχής στο ταμείο εγγυοδοσίας είχε κόστος 28 εκατ. ευρώ, ενώ από εργοδοτικές αποζημιώσεις υπάρχει όφελος 32 εκατ. ευρώ, πιθανόν λόγω κάποιας αντιστροφής πρόβλεψης.
Τα εμποροβιομηχανικά έκτακτα:
• OTE: Τo πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου επιβάρυνε τα αποτελέσματα κατά 250,9 εκατ. ευρώ.
• Παπουτσάνης: Ο αναβαλλόμενος φόρος επιβάρυνε τα αποτελέσματα κατά 195 χιλ. ευρώ.
• Τηλέτυπος: Ο αναβαλλόμενος φόρος βελτίωσε τα αποτελέσματα κατά 2,7 εκατ. ευρώ.
• Ηλεκτρονική Αθηνών: Από απομείωση αξίας θυγατρικής η εταιρεία κατέγραψε ζημιά 1 εκατ. ευρώ.
• Ελληνικά Πετρέλαια: Από αναδιαρθρώσεις που αφορούσαν μειώσεις προσωπικού (εθελούσια) η επιβάρυνση στα αποτελέσματα τριμήνου διαμορφώθηκε σε 35 εκατ. ευρώ.
• Τιτάν: Από διαφορές ισοτιμιών η διαφορά στο τρίμηνο ήταν 6,1 εκατ. ευρώ.
• EXAE: Από τη φορολόγηση αποθεματικών του ν. 4.172 υπήρξε έκτακτο έξοδο 13,1 εκατ. ευρώ.
• ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή: Στο τέταρτο τρίμηνο καταγράφεται απομείωση απαιτήσεων με ισόποση μείωση αποτελεσμάτων 6,5 εκατ. ευρώ.
• Φουρλής: Από την υποτίμηση της τουρκικής λίρας η κατάσταση αποτελεσμάτων επιβαρύνθηκε με 2 εκατ. ευρώ και από τη φορολόγηση αποθεματικών του ν. 4.172 υπήρξε επιπλέον έξοδο 1,4 εκατ. ευρώ.
• Βαλκάν Ακινήτων: Η κερδοφορία οφείλεται στη συνεισφορά του αποτελέσματος από συγγενείς επιχειρήσεις το οποίο ανήλθε σε ποσό κερδών 19,343 χιλ. ευρώ έναντι ζημιών ποσού 158 χιλ. ευρώ την προηγούμενη περίοδο. Η κερδοφορία των συγγενών επιχειρήσεων οφείλεται στις θετικές υπεραξίες που προέκυψαν από την αποτίμηση των ακινήτων τους σε εύλογη αξία. Αναλυτικά, τα κέρδη της συγγενούς (21%) επιχείρησης ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΡΩΣΙΑ ανήλθαν σε ποσό 83,970 χιλ. ευρώ, ενώ της συγγενούς ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΙΓΥΠΤΟΣ (25%) ανήλθαν σε ποσό 5,997 χιλ. ευρώ.
• ΔΕΗ: Από την απομείωση του ΑΔΜΗΕ καταγράφεται στο τέταρτο τρίμηνο ζημιά 228,3 εκατ. ευρώ. Επίσης, από την αναδρομική ρύθμιση της τιμής πώλησης ρεύματος προς το Αλουμίνιο καταγράφεται έκτακτο έξοδο 105 εκατ. ευρώ.
• Frigoglass: Aπό τις συνολικές ζημίες των 30,7 εκατ. ευρώ, τα 17 εκατ. ευρώ οφείλονται στο κλείσιμο του εργοστασίου στην Αμερική και άλλα 11,5 εκατ. ευρώ στην επίδραση αναβαλλόμενου φόρου.
• Intralot: Από συναλλαγματικές διαφορές τα καθαρά κέρδη μειώθηκαν 10,8 εκατ. ευρώ, ενώ από επιβαρύνσεις απομειώσεων τα μεγέθη μειώθηκαν περαιτέρω κατά 13,7 εκατ. ευρώ.
• Σιδενόρ: Τα αποτελέσματα επιβαρύνθηκαν και από έκτακτες ζημιές ύψους 12,8 εκατ. ευρώ, τα οποία κατά κύριο λόγο αφορούσαν την προσωρινή αναστολή της παραγωγικής λειτουργίας του εργοστασίου της Sovel στον Αλμυρό Μαγνησίας, το κόστος αδράνειας των εργοστασίων της Stomana Industry και της Σωληνουργεία Κορίνθου.
• ΕΛΛΑΚΤΩΡ: Η μείωση των λειτουργικών κερδών οφείλεται: 1) στην προσαρμογή της αξίας των ακινήτων του Ομίλου σε εύλογες αξίες, της τάξης των 41,9 εκατ. ευρώ, 2) σε προβλέψεις των κλάδων Περιβάλλοντος και Αιολικών Πάρκων βάσει του «new deal», ύψους περίπου 5,3 εκατ. ευρώ και 3) στην επιβάρυνση από την έκτακτη εισφορά στις ΑΠΕ για όλη τη χρήση ύψους 6,6 εκατ. ευρώ. Χωρίς τις απομειώσεις αυτές, τις προβλέψεις και την έκτακτη εισφορά, τα λειτουργικά κέρδη της χρήσεως ανέρχονται σε 129,8 εκατ. ευρώ, βελτιωμένα κατά ~11% σε σχέση με το 2012. Σε επίπεδο καθαρών κερδών μετά από φόρους ο Όμιλος παρουσίασε ζημιές ύψους 49,0 εκατ. ευρώ έναντι κερδών 32,4 εκατ. ευρώ το 2012, διότι πέραν των αναπροσαρμογών περιλαμβάνουν και επιβάρυνση ποσού 30,3 εκατ. ευρώ από α) την υποχρεωτική αναπροσαρμογή της αναβαλλόμενης φορολογίας που είχε σχηματιστεί έως τις 31.12.2012 λόγω μεταβολής του φορολογικού συντελεστή από 20% σε 26% και β) την πρόβλεψη φόρου 19% επί των αφορολόγητων αποθεματικών που είχαν σχηματιστεί μέχρι 31.12.2013 (ν. 4172/2013).
• ΕΛΒΙΜΙΕΚ: Η εύλογη αξία των ακινήτων μειώθηκε κατά 9,3 εκατ. ευρώ.
• MIG: Από την πώληση της Olympic καταγράφεται έσοδο 42 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, από αναβαλλόμενη φορολογία καταγράφονται ζημίες 35 εκατ. ευρώ, από απομείωση ακινήτων 10,8 εκατ. ευρώ και από απομείωση συμμετοχών 47,5 εκατ. ευρώ.
• Νηρέας: Η επίπτωση της υποχώρησης των τιμών πωλήσεων ψαριών ανήλθε σε 30 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 10 εκατ. αντιστοιχούν στην αξία πωλήσεων και τα 20 εκατ. στην εκτίμηση της αγοραίας αξίας των βιολογικών αποθεμάτων που έγινε με χρήση των χαμηλών τιμών Ιανουαρίου 2014. Ο Όμιλος σχημάτισε έκτακτες προβλέψεις συνολικού ύψους 11,3 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 6,4 εκατ. αφορούν συνδεδεμένες εταιρείες και επιβάρυναν τις χρηματοοικονομικές δαπάνες, και τα 4,9 εκατ. αφορούν πελάτες και επιβάρυναν τις λειτουργικές δαπάνες. Τελευταία, η αύξηση του εταιρικού φορολογικού συντελεστή από 20% σε 26%, επιβάρυνε τα καθαρά αποτελέσματα με πρόσθετο αναβαλλόμενο φόρο 2,7 εκατ. ευρώ.
Τι επηρέασε τα μεγέθη του δ' τριμήνου και το 2013:
• Η αύξηση του φορολογικού συντελεστή κατά 600 μονάδες βάσης και ακολούθως η αύξηση της αναβαλλόμενης φορολογίας που επηρέασε σημαντικό πλήθος εισηγμένων. Επιπλέον, πολλές εισηγμένες προχώρησαν σε πρόβλεψη φορολόγησης των ειδικών αποθεματικών τους.
• Οι επιπλέον ημέρες που ήταν ανοικτές οι «Κυριακές» στο δ΄ τρίμηνο βελτίωσαν τη ροή της ζήτησης κατά την εορταστική περίοδο. Οι τέσσερις Κυριακές και η «λευκή νύκτα» εκτιμάται ότι είχαν αυξητική επίδραση 2% στις πωλήσεις σε επίπεδου τριμήνου.
• Ο αναβαλλόμενος φόρος που προέκυψε από το κούρεμα των ομολόγων (PSI) τραπεζών, ο οποίος αύξησε τη λογιστική κερδοφορία του κλάδου.
• Οι αλλαγές στην αγορά ενέργειας με την πληρωμή υψηλότερων παγίων στις θερμικές μονάδες.
• Τα πολύ χαμηλά περιθώρια διύλισης τα οποία δεν αντισταθμίστηκαν παρά την αυξημένη ζήτηση σε πετρέλαιο θέρμανσης και τη σταθεροποίηση της ζήτησης στα καύσιμα κίνησης.
• Καλή εικόνα είχαν οι πωλήσεις αυτοκινήτων και οι διελεύσεις από την Αττική Οδό σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό τρίμηνο.
• Οι απομειώσεις των απαιτήσεων των νοσοκομείων μετά την υποχρεωτική έκπτωση (Rebate and clawback) του Ελληνικού Δημοσίου.
• Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες, τέλος, κινήθηκαν υπέρ του ευρώ ευνοώντας τις εισαγωγικές εταιρείες.
• Η φορολογία των μικτών κερδών του ΟΠΑΠ με 30% είχε σημαντική επίδραση στην τελική εικόνα του λειτουργικού αποτελέσματος των εισηγμένων εταιρειών.
Πρωταγωνιστές
Δυνατό φινάλε για: FFGroup, Αεροπορία Αιγαίου, Jumbo (2o τρίμηνο), Eurobank Properties, ΟΛΘ και ΜΕΤΚΑ. Εικόνα βελτίωσης για Φουρλή, Coca Cola. Σε μικρότερες εταιρείες επισημαίνουμε τις: Κυριακίδης, Ευρωπαϊκή Πίστη, Πλαίσιο, Γενική Εμπορίου, Αττικές Εκδόσεις, Μύλοι Κεπενού, Κανάκης, Revoil, Πετρόπουλος, Paperpack, Λάμψα και Βyte. Για άλλο ένα τρίμηνο καλές επιδόσεις ανακοινώθηκαν από Καρέλια, Σαράντη, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ και Πλαστικά Κρήτης.
Σε επίπεδο έτους, Ελληνικά Χρηματιστήρια, Τράπεζα Ελλάδος, ΕΥΔΑΠ, ΜΕΤΚΑ, Πλαίσιο είχαν εξαιρετικές επιδόσεις, ενώ από μικρότερες εταιρείες, MLS Πληροφορική, Inform Lycos, Elton Χημικά και Ευρωπαϊκή Πίστη έδειξαν μεγέθη με ιστορικά υψηλές αναφορές. Από την εναλλακτική αγορά ξεχώρισαν Entersoft, Vidavo και Εuroxx, που γύρισαν σε κερδοφορία, ενώ πολύ καλή εικόνα είχε και η Envitec παρά τη μείωση της κερδοφορίας της.
Αρνητικά μεγέθη ή κατώτερα των προσδοκιών ανακοινώθηκαν από Ιντραλότ, Ελληνικά Πετρέλαια, Frigoglass και Τιτάν.
Mε σημαντικές ζημιές έκλεισαν τη χρονιά όλος ο όμιλος Βιοχάλκο καθώς και η Μητρική, ενώ υψηλές ζημιές παρουσιάζουν οι MIG, Παρνασσός, Τροπαία, Forthnet, Πήγασος, Αλουμύλ, ΕΛΓΕΚΑ, Spider, Dionic, Axon, Yalco, Lavipharm, Intertech, Ηλεκτρονική Αθηνών, Creta Farm, Νίκας, Ακρίτας, Ηρακλής, σχεδόν το σύνολο των εταιρειών στις Ιχθυοκαλλιέργειες, το σύνολο των ναυτιλιακών εταιρειών και του κλάδου Υγείας. Θα πρέπει να επισημανθεί, ωστόσο, ότι σε πολλές από τις παραπάνω εταιρείες η ζημιά ενισχύθηκε από μη επαναλαμβανόμενους παράγοντες (απομείωσεις, προβλέψεις, διακύμανση ισοτιμιών και εμπορευμάτων), με αποτέλεσμα να μεγεθύνεται δυσανάλογα με την επίδοση των λειτουργικών αποτελεσμάτων η πίεση στην τελική γραμμή.
