Το χαμηλότερο ποσοστό κλειστών καταστημάτων από τον Σεπτέμβριο του 2012, οπότε ξεκίνησε η σχετική καταγραφή από την Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), καταγράφηκε τον φετινό Μάρτιο στο κέντρο της Αθήνας. Αν και σύμφωνα με την καταγραφή αυτή ένα στα τέσσερα καταστήματα είναι κλειστό, ποσοστό διόλου ευκαταφρόνητο, προκαλεί αισιοοδοξία αν μη τι άλλο η συνέχιση της αποκλιμάκωσης των «λουκέτων». Τα συμπεράσματα από την τελευταία έρευνα της ΕΣΕΕ έρχονται να επιβεβαιώσουν στην πραγματικότητα τα θετικά δείγματα που καταγράφονται το τελευταίο διάστημα στην αγορά επαγγελματικής στέγης, με τις τιμές των ακινήτων στον πλέον εμπορικό δρόμο, την οδό Ερμού, να επανέρχονται σε αρκετές περιπτώσεις στα προ κρίσης επίπεδα.
Σύμφωνα λοιπόν με την τελευταία καταγραφή της ΕΣΕΕ (σ.σ. η έρευνα αυτή πραγματοποιείται σε εξαμηνιαία βάση, κάθε Μάρτιο και Σεπτέμβριο) το ποσοστό κλειστών καταστημάτων στο κέντρο της Αθήνας επί του συνόλου διαμορφώθηκε τον Μάρτιο του 2018 σε 24,9%, στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων έξι ετών. Τον Σεπτέμβριο του 2017 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 26,1% και τον Μάρτιο του 2017 26,3% ενώ το ρεκόρ κλειστών καταστημάτων, 32,5%, είχε σημειωθεί τον Σεπτέμβριο του 2013. Για πρώτη φορά, μάλιστα, υπάρχουν τέσσερις δρόμοι από τους συνολικά 25 που εξετάζει η ΕΣΕΕ όπου το ποσοστό κλειστών καταστημάτων είναι κάτω από 10%. Πρόκειται για τις οδούς Πατριάρχου Ιωακείμ, στο Κολωνάκι, όπου μόλις το 5,4% των καταστημάτων είναι κλειστό, Αγίου Μάρκου (7,1% τα κλειστά καταστήματα), Αθηνάς (9,6% τα κλειστά) και η οδός Ερμού (9,9%). Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Σεπτέμβριο του 2013 σχεδόν τρία στα δέκα καταστήματα (28,3%) στην οδό Ερμού ήταν κλειστά.
Καθοριστικός παράγοντας στην θετική αυτή εξέλιξη είναι η αύξηση της τουριστικής κίνησης στην Αθήνα και η παρουσία ξένων τουριστών στην πρωτεύουσα καθόλη πλέον τη διάρκεια του έτους. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, αν και έχει μειωθεί η δραστηριότητα των καταστημάτων του λεγόμενου κλασσικού λιανεμπορίου (ένδυση – υπόδηση), υπάρχει ενίσχυση του κλάδου εστίασης και του λιανεμπορίου τροφίμων. Η παρουσία για παράδειγμα γνωστών αλυσίδων σούπερ μάρκετ σε κεντρικούς δρόμους στο εμπορικό τρίγωνο, όπως για παράδειγμα στη Μητροπόλεως, στην Αθηνάς και στην Κοραή, συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την ανάπτυξη του κλάδου των βραχυχρόνιων μισθώσεων (τύπου Airbnb) στην περιοχή της Πλατείας Συντάγματος, στο Μοναστηράκι, το Θησείο, το Γκάζι και βεβαίως και στην ανακάμπτουσα περιοχή του Ψυρρή.
Η εικόνα, δυστυχώς, δεν είναι παντού η ίδια ούτε καν στο κέντρο της πρωτεύουσας, καθώς η υποβάθμιση περιοχών όπως αυτή της Ομόνοιας και των Εξαρχείων διαιωνίζουν τα «λουκέτα». Έτσι, σε επτά κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας το ποσοστό των κλειστών καταστημάτων υπερβαίνει το 30%. Το θλιβερό ρεκόρ, όπου το 42,7% των καταστημάτων είναι κλειστά, κατέχει η οδός Χαριλάου Τρικούπη. Ακολουθούν η Σοφοκλέους (38,5%), η Ιπποκράτους (37%), η Πανεπιστημίου (32,9%), η Ευριπίδου (32,4%), η Σταδίου (31,7%) και η Βουλής (30,2%). Η Χαριλάου Τρικούπη δέχθηκε το πρώτο ισχυρό πλήγμα τον Δεκέμβριο του 2008, στα πολυήμερα επεισόδια που ξέσπασαν μετά τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Η χαριστική βολή δόθηκε τον Φεβρουάριο του 2012 με τις φωτιές και εν γένει τις καταστροφές σε εμπορικά καταστήματα που βρίσκονταν εκεί, αποτέλεσμα των επεισοδιακών συγκεντρώσεων για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής.
Το συνολικό ποσοστό κλειστών καταστημάτων ανέρχεται σε 27,65%, καθώς σε σύνολο 25.670 ισόγειων επαγγελματικών στεγών που κατέγραψε η ΕΣΕΕ, κλειστές ήταν τον Μάρτιο του 2018 οι 7.098. Εκτός του κέντρου της Αθήνας καταγραφή επαγγελματικής στέγης έχει γίνει σε κεντρικούς εμπορικούς δρόμους του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, της Καλλιθέας, της Γλυφάδας, του Περιστερίου, του Αμαρουσίου, της Νέας Ιωνίας, του Χαλανδρίου και της Κηφισιάς.
Η εικόνα στις επιμέρους αυτές αγορές έχει ως εξής:
- Πειραιάς. Το ποσοστό των κλειστών καταστημάτων ανέρχεται σε 34,03%, σχεδόν στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. Ο δρόμος με το μεγαλύτερο ποσοστό κλειστών καταστημάτων, 54%, είναι η οδός Ναυάρχου Νοταρά.
- Θεσσαλονίκη. Το ποσοστό των κλειστών καταστημάτων ανέρχεται σε 26,3% (από 26,4% τον Σεπτέμβριο του 2017 και 26,1% τον Μάρτιο του 2017). Η οδός Κασσάνδρου κατέχει το ρεκόρ κλειστών καταστημάτων (51,1%) και το μικρότερο η Αριστοτέλους (7,7%).
- Πάτρα. Το ποσοστό κλειστών καταστημάτων στην αχαϊκή πρωτεύουσα ανήλθε τον Μάρτιο του 2018 σε 22,76% (από 23,13% τον Σεπτέμβριο του 2017). Η μεγαλύτερη αναλογία κλειστών καταστημάτων ως προς το σύνολο, 44,6%, παρατηρείται στην οδό Γ. Καραϊσκάκη, ενώ το χαμηλότερο ποσοστό, 5,3%, είναι στην οδό Μαιζώνος.
- Περιστέρι. Τα «λουκέτα» αποτελούν το 27,32% (από 28,09% τον Σεπτέμβριο του 2017).
- Μαρούσι. Καταγράφεται αύξηση των κλειστών καταστημάτων, στο 21,14% επί του συνόλου από 18,52% τον Σεπτέμβριο του 2017.
- Νέα Ιωνία. Επίσης, ενισχύονται τα «λουκέτα» με αύξηση του σχετικού ποσοστού στο 24,92% από 23,84% τον περασμένο Σεπτέμβριο.
- Καλλιθέα. Σε εξαιρετικά υψηλά ποσοστά παραμένουν τα κλειστά καταστήματα, στο 42,91% επί του συνόλου από 42,87% έξι μήνες πριν.
- Γλυφάδα. Τα καταστήματα που είναι κλειστά εμφανίζονται αυξημένα τον Μάρτιο του 2018, στο 12,97% επί του συνόλου, από 11,86% τον Σεπτέμβριο του 2017.
- Κηφισιά. Επίσης, καταγράφεται αύξηση στο 19,62% από 18,55% στην προηγούμενη καταγραφή.
- Χαλάνδρι. Πρόκειται για μία από τις λιγοστές περιοχές όπου καταγράφεται σημαντική υποχώρηση των «λουκέτων». Τον Μάρτιο του 2018 διαμορφώθηκαν στο 18,95% του συνόλου από 21,89% τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Δήμητρα Μανιφάβα