Οι επτά μεγαλύτερες βιομηχανικές οικονομίες του κόσμου έχουν διατυπώσει την ιδέα ενός ανώτατου ορίου τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο για να συμπιέσουν περαιτέρω την ικανότητα του Κρεμλίνου να χρηματοδοτήσει την επίθεσή του στην Ουκρανία και να προσπαθήσει να προστατεύσει τους καταναλωτές εν μέσω αυξανόμενων τιμών ενέργειας.
Η επιδίωξη του G-7 για ανώτατο όριο τιμών για το ρωσικό πετρέλαιο δεν είναι χωρίς προκλήσεις, ωστόσο, με τους ενεργειακούς αναλυτές να είναι ιδιαίτερα δύσπιστοι σχετικά με το κατά πόσο μπορεί να υλοποιηθεί η πρόταση.
Από την πλευρά του, το Κρεμλίνο έχει προειδοποιήσει ότι οποιαδήποτε προσπάθεια επιβολής ανώτατου ορίου τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο θα προκαλέσει περισσότερο κακό παρά καλό.
Πώς προέκυψε η ιδέα
Οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να είναι ο μεγαλύτερος υποστηρικτής ενός ανώτατου ορίου τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο.
Τον Μάιο, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν εξήγησε την ιδέα στους Ευρωπαίους ομολόγους της, λέγοντας ότι θα λειτουργούσε ως δασμός ή ως ανώτατο όριο στο ρωσικό πετρέλαιο και θα βοηθήσει την Ευρώπη στο ενδιάμεσο διάστημα μέχρι την επιβολή της πλήρους απαγόρευσης.
Η ΕΕ συμφώνησε στα τέλη Μαΐου να επιβάλει σταδιακό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο μέχρι το τέλος του 2022 — μετά από αρκετές εβδομάδες σκληρών διαπραγματεύσεων μεταξύ των 27 εθνών.
Το μπλοκ λάμβανε περίπου το 25% των εισαγωγών του πετρελαίου από τη Ρωσία και αντιπροσώπευε έναν από τους σημαντικότερους αγοραστές για το Κρεμλίνο. Η διακοπή αυτών των αγορών πετρελαίου είναι μια προσπάθεια να βλάψει την οικονομία της Ρωσίας μετά την απρόκλητη εισβολή στην Ουκρανία, αλλά είναι δύσκολο να τελειώσουν εν μία νυκτί δεδομένου ότι ορισμένες χώρες της ΕΕ εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν παρουσίασε την ιδέα ενός ανώτατου ορίου στην τιμή του πετρελαίου στους υπόλοιπους ηγέτες της G-7 το Σαββατοκύριακο 25 και 26 Ιουνίου και οι ομόλογοί του συμφώνησαν να εξετάσουν πώς να το κάνουν. Το G-7 αποτελείται από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιαπωνία.
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς είπε ότι η ιδέα ήταν πολύ φιλόδοξη και χρειαζόταν «πολλή δουλειά» πριν γίνει πραγματικότητα.
Ένας εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του εκτελεστικού βραχίονα της ΕΕ, δήλωσε στο CNBC την Παρασκευή: «Μοιραζόμαστε τις ανησυχίες των χωρών της G7 σχετικά με το βάρος των αυξήσεων των τιμών της ενέργειας και της αστάθειας της αγοράς και πώς αυτές επιδεινώνουν τις ανισότητες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο”.
«Σε αυτό το πλαίσιο, όπως ανατέθηκε από τους ευρωπαίους ηγέτες, η Επιτροπή θα συνεχίσει τις εργασίες μας για τρόπους περιορισμού των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης της σκοπιμότητας εισαγωγής προσωρινών ανώτατων ορίων τιμών εισαγωγής όπου χρειάζεται», είπε ο ίδιος εκπρόσωπος, προσθέτοντας ότι οι συζητήσεις αντιμετωπίζονται. ως «επείγον ζήτημα».
Πώς μπορεί να λειτουργήσει ένα ανώτατο όριο τιμής;
Οι ενεργειακοί αναλυτές αμφισβήτησαν πώς ακριβώς το G-7 μπορεί να επιβάλει ανώτατο όριο τιμών για το ρωσικό πετρέλαιο, προειδοποιώντας ότι το σχέδιο θα μπορούσε να αποτύχει εάν δεν εμπλακούν βασικοί καταναλωτές και μπορεί να τελειώσει ο χρόνος για να γίνει εφαρμόσιμο.
«Είμαι ένας από αυτούς που ξύνουν το κεφάλι μου», είπε ο Neil Atkinson, ανεξάρτητος αναλυτής πετρελαίου, στο «Squawk Box Europe» του CNBC την Πέμπτη. «Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να λειτουργήσει μόνο εάν βάλετε όλους τους βασικούς παραγωγούς και, κυρίως, όλους τους βασικούς καταναλωτές να συνεργαστούν και στη συνέχεια να βρείτε κάποιον τρόπο επιβολής οποιουδήποτε σχεδίου καταλήξετε», πρόσθεσε. «Και η πραγματικότητα είναι ότι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές ρωσικού πετρελαίου, ή μεταξύ των μεγαλύτερων καταναλωτών ρωσικού πετρελαίου, είναι η Κίνα και η Ινδία».
Η Κίνα και η Ινδία έχουν «ωφεληθεί πάρα πολύ» από το μειωμένο ρωσικό αργό, είπε ο Atkinson. Το ρωσικό πετρέλαιο πωλείται με μεγάλη έκπτωση 30 δολαρίων ή περισσότερο σε σύγκριση με τα διεθνή συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αργού Brent στα 110 δολάρια το βαρέλι — και η Κίνα και η Ινδία το εξαγοράζουν.
Ο Άτκινσον τόνισε επίσης την έλλειψη ενότητας σχετικά με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δεδομένου ότι η Κίνα και η Ινδία απέτυχαν να καταδικάσουν ρητά το Κρεμλίνο.
«Σε κάθε περίπτωση, οι Ρώσοι δεν θα μείνουν άπρακτοι. Μπορούν να παίξουν παιχνίδια με προμήθειες πετρελαίου και όντως φυσικού αερίου…μπορούν να μπλέξουν με το κεφάλι του G-7 από κάποια άποψη, οπότε νομίζω ότι αυτό το σχέδιο δεν είναι πραγματικά ένα ξεκίνημα», εκτίμησε ο ίδιος.
«Για μένα, ειλικρινά ο μηχανισμός δεν λειτουργεί», είπε η Amrita Sen, συνιδρυτής και διευθύντρια έρευνας στο Energy Aspects, στο «Squawk Box Europe» του CNBC. «Δεν το έχουν σκεφτεί καλά, δεν έχουν μιλήσει με την Ινδία και την Κίνα… Πιστεύουμε πραγματικά ότι θα συμφωνήσουν σε αυτό; Και πιστεύουμε πραγματικά ότι η Ρωσία θα το δεχτεί αυτό και δεν θα ανταποδώσει; Νομίζω ότι αυτό ακούγεται σαν μια πολύ, πολύ καλή θεωρητική ιδέα, αλλά απλά δεν πρόκειται να λειτουργήσει στην πράξη».
Η Σεν είπε ότι η ιδέα ότι οι χώρες σε όλο τον κόσμο βρίσκονται στην ίδια σελίδα με τους δυτικούς φορείς χάραξης πολιτικής, ιδιαίτερα σε σχέση με την ενεργειακή ασφάλεια, είναι «η μεγαλύτερη παρανόηση αυτή τη στιγμή».
Για τον Claudio Galimberti, ανώτερο αντιπρόεδρο της εταιρείας ενεργειακών ερευνών Rystad, ο πιο άμεσος μηχανισμός για την επιβολή ανώτατου ορίου τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο είναι μέσω της ασφάλισης.
«Το International Group of Protection & Indemnity Clubs στο Λονδίνο καλύπτει περίπου το 95% του παγκόσμιου ναυτιλιακού στόλου πετρελαίου. Οι δυτικές χώρες θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να επιβάλουν ανώτατο όριο τιμής αφήνοντας τους αγοραστές να διατηρήσουν αυτή την ασφάλιση, αρκεί να συμφωνήσουν να πληρώσουν όχι περισσότερο από ένα ορισμένο ανώτατο όριο τιμής για το ρωσικό πετρέλαιο στο πλοίο», ανέφερε ο Galimberti σε σημείωμα.
«Ωστόσο, υπάρχουν πολλά εμπόδια που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν ένα τέτοιο σχέδιο», πρόσθεσε.
Μεταξύ των πιο προφανών παραδειγμάτων, είπε ο Galimberti, ήταν το γεγονός ότι η Ρωσία θα μπορούσε απλώς να αποφασίσει να μην πουλάει στις τιμές που ορίζει το ανώτατο όριο, ιδιαίτερα εάν το σημείο αναφοράς είναι πολύ χαμηλό και κοντά στο κόστος παραγωγής.
Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει ήδη δείξει την προθυμία του να διακόψει τις προμήθειες φυσικού αερίου στις αποκαλούμενες «μη φιλικές χώρες» που αρνήθηκαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του για πληρωμή φυσικού αερίου για ρούβλια.
Η Κίνα είναι το «επόμενο πιο πιθανό εμπόδιο», είπε ο Galimberti, καθώς το Πεκίνο μπορεί να αποφασίσει για γεωπολιτικούς λόγους «να προσφέρει υποστήριξη στη Ρωσία αποδεχόμενη κατώτερη ρωσική ασφάλιση και ως εκ τούτου να διευκολύνει ένα κενό για το ανώτατο όριο τιμών».
«Παρόλα αυτά, ένα ανώτατο όριο τιμής είναι σίγουρα ένα μέτρο που αξίζει να εξεταστεί σε αυτό το στάδιο, αν και ο χρόνος τελειώνει, καθώς η ΕΕ είναι αποφασισμένη να απαγορεύσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου μέχρι το τέλος του έτους», είπε ο Galimberti.