Η ταχεία κάθοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από τη σταθερότητα στην κρίση απειλεί να εκθέσει την ευθραυστότητα των παγκόσμιων προσπαθειών για τη συντριβή του πληθωρισμού, εγείροντας το φάσμα της εξάπλωσης του χάους στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Η μεταβλητότητα έχει εκτιναχθεί στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο του 2020 σε όλες τις αγορές συναλλάγματος και ομολόγων. Ο παγκόσμιος δείκτης κινδύνου της Bank of America για την αγορά διακρατικών περιουσιακών στοιχείων εκτινάχθηκε επίσης σε επίπεδο που δεν έχει παρατηρηθεί από την έναρξη της πανδημίας. Νυν και πρώην κυβερνητικοί αξιωματούχοι στις ΗΠΑ προειδοποίησαν για πιθανή διάχυση.
"Ο φόβος είναι μεταδοτικός", δήλωσε ο Ben Kumar, ανώτερος στρατηγικός επενδυτής της Seven Investment Management. "Η υψηλότερη μεταβλητότητα των ομολόγων στο Ηνωμένο Βασίλειο που προκαλείται από ρευστοποιήσεις κεφαλαίων προκαλεί πωλήσεις στερλίνων λόγω αστάθειας, οι οποίες προκαλούν εκροές μετοχών στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες προκαλούν παράλληλες πωλήσεις παγκοσμίως".
Γεγονότα όπως η χρεοκοπία της Ρωσίας το 1998 και, πιο πρόσφατα, η κρίση χρέους της Ελλάδας δείχνουν πώς μεμονωμένες χώρες μπορούν να προκαλέσουν ευρύτερες χρηματοπιστωτικές αναταραχές. Ο φόβος αυτή τη φορά είναι ότι τα προβλήματα του Ηνωμένου Βασιλείου αποκαλύπτουν πόσο γρήγορα μπορούν να ξεσπάσουν οι εντάσεις μεταξύ νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Οι κεντρικές τράπεζες που διεξάγουν επιθετική μάχη για τον πληθωρισμό θέτουν σε κίνδυνο τις με κόπο κερδισμένες οικονομικές ανακάμψεις.
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορούσε να αλλάξει πορεία, αλλά προς το παρόν δεν δείχνει καμία διάθεση να αναθεωρήσει το σχέδιο προϋπολογισμού της, αφού ένα πακέτο φορολογικών ελαφρύνσεων έστειλε τη λίρα σε πτώση και ώθησε την Τράπεζα της Αγγλίας να παρέμβει στην αγορά ομολόγων.
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών Λόρενς Σάμερς παρομοίασε τη σειρά των κινδύνων που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία με το καλοκαίρι του 2007 πριν από την κρίση, με τα σημερινά προβλήματα του Ηνωμένου Βασιλείου να είναι μόνο ένα παράδειγμα πιθανών καταστάσεων.
Η μεταβλητότητα των διατραπεζικών νομισμάτων παρέμεινε αυξημένη την Παρασκευή, ακόμη και αφού η στερλίνα ανέκτησε σχεδόν όλες τις απώλειές της μετά την υπόσχεση της Τράπεζας της Αγγλίας να προβεί σε απεριόριστες αγορές ομολόγων μεγαλύτερης διάρκειας. Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων των ΗΠΑ κινούνταν παράλληλα με τα βρετανικά gilts όλη την εβδομάδα.
"Η μεταβλητότητα των συναλλαγματικών ισοτιμιών δημιουργεί διαρκή μεταβλητότητα των κρατικών ομολόγων και καθιστά επίσης την ανταλλαγή μηνυμάτων και τις αλλαγές πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες ακόμη πιο εύκολη υπόθεση για τις αγορές", έγραψε σε σημείωμά του ο Michael Purves, ιδρυτής της Tallbacken Capital Advisors. "Κατ' επέκταση, αυτό θα καταστήσει τις συνεχείς αγορές περιουσιακών στοιχείων κινδύνου ακόμη πιο δύσκολες".
Η στερλίνα ανανέωσε την πτώση της αφού προέκυψε ότι η κυβέρνηση της πρωθυπουργού Λιζ Τρας δεν σκοπεύει να υποκύψει στις πιέσεις των αγορών ή να λάβει υπόψη της τις συμβουλές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Η Tρας κατηγορεί τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία ως το γεγονός που ταρακούνησε τις παγκόσμιες αγορές.
"Το φιάσκο της πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν ένας μεγάλος μοχλός της πρόσφατης δράσης των αγορών", δήλωσε ο Νταν Σουζούκι, αναπληρωτής επικεφαλής επενδύσεων στην Richard Bernstein Advisors. "Δεδομένων των ισχυρών μακροοικονομικών παραλληλισμών του υψηλού πληθωρισμού, της επιβράδυνσης της ανάπτυξης και της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής στις περισσότερες αγορές, οι επενδυτές συχνά προεκτείνουν τις νέες δράσεις πολιτικής σε μια περιοχή σε άλλες περιοχές".
Άλλοι λένε ότι είναι πολύ νωρίς για να ανησυχούμε για μια ευρύτερη οικονομική κρίση. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο εάν το ξεπούλημα στο Ηνωμένο Βασίλειο αρχίσει να επηρεάζει τη λειτουργία των αμερικανικών αγορών ομολόγων, σύμφωνα με τον Εντ Αλ-Χουσένι, ανώτερο στρατηγικό αναλυτή επιτοκίων στην Columbia Threadneedle Investments.
"Μέχρι στιγμής, έχει επιδεινώσει την κακή ρευστότητα στη δική μας πλευρά, αλλά όχι αρκετά ώστε να προκαλέσει ανησυχίες για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα", δήλωσε.
Αλλά είναι δύσκολο να αγνοήσει κανείς πόσο συνυφασμένες είναι οι αγορές του Ηνωμένου Βασιλείου με τις αντίστοιχες ανεπτυγμένες. Ως σημαντικό παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κέντρο, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επενδύσει τρισεκατομμύρια σε παγκόσμια και αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία. Επιπλέον, οι αγορές κινούνται περισσότερο παράλληλα, με ένα μέτρο να δείχνει ότι οι διασταυρούμενες συσχετίσεις των περιουσιακών στοιχείων βρίσκονται κοντά στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 17 ετών.
"Η αγορά χρυσού είναι συγκεκριμένη για το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά όλα αυτά κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση των ανησυχιών για τον πληθωρισμό", δήλωσε στο Bloomberg TV η Seema Shah, επικεφαλής παγκόσμιας στρατηγικής της Principal Global Investors. "Μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει η ίδια κίνηση παντού".
Η κατάρρευση του Ην. Βασιλείου βοηθά τη Λαγκάρντ να κάνει λόγο για στοχευμένη δημοσιονομική βοήθεια
Εάν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν έχουν πειστεί από τις προειδοποιήσεις της προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ ότι η υπερβολική δημοσιονομική τόνωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές, μπορεί να τις καλέσει να εξετάσουν το Ηνωμένο Βασίλειο, σημειώνει το Bloomberg.
Καθώς οι κυβερνήσεις σε ολόκληρη την ευρωζώνη προετοιμάζονται για έναν σκληρό χειμώνα ενεργειακών ελλείψεων, η Λαγκάρντ τις προτρέπει να εστιάσουν την οικονομική στήριξη στις πιο ευάλωτες οικογένειες. Αλλά οι μεγαλύτερες οικονομίες του μπλοκ έχουν προτιμήσει αντ' αυτού μέτρα ευρείας βάσης που συγκρατούν τους λογαριασμούς για όλους.
Η Λαγκάρντ δήλωσε στους νομοθέτες στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα ότι το πολύ το 20% των συμφωνηθέντων πληροί τα κριτήριά της. "Πρέπει να γίνει δουλειά πάνω σε αυτό", είπε. Έκτοτε, το Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε πώς μπορεί να πάει στραβά η δημοσιονομική πολιτική.
Η εβδομάδα που ακολούθησε μετά την ανακοίνωση από την κυβέρνηση της πρωθυπουργού Λιζ Τρας του μεγαλύτερου πακέτου μη χρηματοδοτούμενων φορολογικών περικοπών εδώ και μισό αιώνα οδήγησε τις βρετανικές χρηματοπιστωτικές αγορές σε μια άγρια βόλτα και η οικονομία μπορεί να μην αργήσει να ακολουθήσει: Η στερλίνα κατέρρευσε σε χαμηλό ρεκόρ έναντι του δολαρίου και στη συνέχεια ανέκαμψε αφού η Τράπεζα της Αγγλίας παρενέβη στην αγορά χρυσών ομολόγων για να αποτρέψει την κατάρρευσή της. Οι έμποροι, εν τω μεταξύ, τιμολόγησαν πιο απότομες αυξήσεις των επιτοκίων για να αντισταθμίσουν τις πληθωριστικές πιέσεις, αυξάνοντας τους κινδύνους ύφεσης.
"Είναι απολύτως εντάξει να βοηθήσεις τους ανθρώπους να ξεπεράσουν τη χειρότερη φάση της ενεργειακής κρίσης με στοχευμένη στήριξη - αρκεί να μην θέτεις σε κίνδυνο τη μακροπρόθεσμη δημοσιονομική υγεία της χώρας", δήλωσε ο Γκίλες Μόεκ, επικεφαλής οικονομολόγος της AXA Investment Managers.
Ο υπουργός Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου Koύασι Κουαρτεγκ υποστήριξε ότι οι μεταρρυθμίσεις από την πλευρά της προσφοράς για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης σήμαινε ότι οι φορολογικές περικοπές του θα αποπληρώνονταν εντός πέντε ετών. Όμως είχε παραμερίσει το βρετανικό παρατηρητήριο του προϋπολογισμού και οι επενδυτές δεν πείστηκαν από τις προβλέψεις του.
"Δεν θα ξεγελάσετε την αγορά με ένα μέρισμα ανάπτυξης", πρόσθεσε ο Μόεκ.
Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ επιταχύνθηκε στο 10% τον Σεπτέμβριο και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αρχίζουν να συσπειρώνονται γύρω από μια ακόμη jumbo αύξηση των 75 μονάδων βάσης στη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου τον Οκτώβριο. Οι αγορές βλέπουν επί του παρόντος τα επιτόκια γύρω στο 3% σε ένα χρόνο - αν και τυχόν μεγάλες δημοσιονομικές πρωτοβουλίες μπορούν εύκολα να ανεβάσουν αυτά τα στοιχήματα.
Η Λαγκάρντ υποστήριξε ότι η υπερβολική δημοσιονομική στήριξη σε πάρα πολλούς θα καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο για την ΕΚΤ να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό.
"Τα μέτρα που είναι ευρεία σε όλους τους τομείς χωρίς διάκριση μεταξύ των δικαιούχων που έχουν απόλυτη ανάγκη στήριξης και εκείνων που δεν έχουν, αυτά τα μέτρα σίγουρα δεν βοηθούν τη νομισματική πολιτική", δήλωσε η ίδια. "Μπορούν να δημιουργήσουν ένα ανοδικό επίπεδο στις τιμές, το οποίο θα λειτουργήσει αντίθετα στην προσπάθεια νομισματικής πολιτικής που αναπτύσσουμε".