Γράφει η Λιλή Καρακώστα
Αντί για ομαδικές απολύσεις, μειωμένο ωράριο προτείνουν οι «Σοφοί» δηλώνοντας πως ο συνδικαλισμός πλέον δεν αφορά το σύνολο των εργαζομένων…Ποιες είναι οι 6 προτάσεις τους που θα αποτελέσουν βάση διαλόγου για τις αλλαγές στα εργασιακά.
Προσαρμοσμένες στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον που σε τίποτα δεν θυμίζει παλιότερες εποχές είναι οι προτάσεις της 8μελούς Διεθνούς Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, γνωστότερων και ως «Επιτροπή Σοφών», που θα αποτελέσουν τη βάση διαλόγου για τη διαβούλευση που θα ξεκινήσει μετά τα μέσα Οκτωβρίου με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας. Τις προτάσεις που καταγράφονται σε 60 συνολικά σελίδες, παρουσίασε το πρωί, ο υπουργός Εργασίας, Γιώργος Κατρούγκαλος.
Χωρίς σημαντικές αλλαγές στα ισχύοντα καθεστώτα αλλά με υποσημειώσεις και «αστερίσκους» που επιδέχονται ποικίλες ερμηνείες, οι προτάσεις για εκπροσώπηση των κλάδων αλλά και επανεξέτασης του νέου θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ), μπορεί μεν να μην αλλάζουν συθέμελα τα εργασιακά, όμως περνούν «υπογείως» μικρές αλλά ουσιώδεις αλλαγές που θα αλλάξουν ριζικά τον κόσμο της εργασίας. Συγκεκριμένα:
1) Ομαδικές απολύσεις: Η Επιτροπή στο φλέγον αυτό θέμα, αφήνει να απαντήσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, του οποίου η απόφαση θα είναι μάλλον καταδικαστική για την Ελλάδα και έτσι σύντομα θα πρέπει να αναζητηθεί εναλλακτικό σχέδιο. Αν η εταιρεία αντιμετωπίσει οικονομικές δυσκολίες, αντί να προβεί σε ομαδικές απολύσεις, είναι προτιμητέο να επιλέξει το δρόμο του μειωμένου ωραρίου, σύμφωνα με την Επιτροπή, που δεν αποκλείει και την πιθανότητα «διαθεσιμότητας του εργαζομένου», βάζοντας το κράτος να πληρώνει το επίδομα ανεργίας και τα ασφάλιστρα του εργαζομένου για όσο χρόνο δεν εργάζεται.
2) Για τον κατώτατο μισθό, η πλειοψηφία της Επιτροπής, επιθυμεί την επιστροφή του καθορισμού της από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, μετά από διαβούλευση των κοινωνικών εταίρων με ανεξάρτητους ειδικούς. Ωστόσο, τα μέλη της Επιτροπής, διαφωνούν για τους κατώτατους μισθούς των νέων (στα 511 ευρώ μεικτά σήμερα, έναντι 586 ευρώ των μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζόμενων), με τους περισσότερους να θεωρούν πως ο μειωμένος κατώτατος μισθός για τους νέους δεν θα πρέπει να έχει διάρκεια άνω των 2 ετών.
3) Eπαναφορά της επεκτασιμότητας των κλαδικών ή ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων εφόσον κριθούν "αντιπροσωπευτικές", καλύπτουν δηλαδή "το 50% των εργαζόμενων της διαπραγματευτικής μονάδας (κλάδου ή επαγγέλματος).
4) Η αρχή της εύνοιας: το να μην μπορούν δηλαδή συλλογικές συμβάσεις χαμηλότερου επιπέδου (πχ επιχειρησιακές) να προβλέπουν χειρότερους όρους από τις Εθνικές ή τις Κλαδικές. Πρόκειται για ένα πεδίο έντονων αντιπαραθέσεων ανάμεσα στα μέλη της Επιτροπής καθώς οι περισσότεροι θεωρούν αυτό θα πρέπει να ισχύει υπό προϋποθέσεις, με την ύπαρξη ρήτρας που θα επιτρέπει προσωρινές μόνο αποκλίσεις και μόνο στην περίπτωση που μια επιχείρηση θα βρίσκεται υπό καθεστώς έκτακτων συνθηκών.
5) Για το θέμα του συνδικαλισμού στο χώρο εργασίας: ευχής έργον αποτελεί η επέκταση της ισχύος μιας κλαδικής σύμβασης σε όλο τον κλάδο, όμως οι «Σοφοί» εκφράζουν τις αμφιβολίες τους για το κατά πόσο πλέον ο συνδικαλισμός εκφράζει το σύνολο των εργαζομένων, δεδομένης της συνδικαλιστικής παρουσίας στην Ελλάδα που πλέον περιορίζεται στο 15%. Η πρόταση των «Σοφών» για το θέμα των κλαδικών συμβάσεων, αναφέρει πως αν δεν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων είναι προτιμότερη η διαιτησία, την οποία και χαρακτηρίζουν ως «έσχατο μέσο» καθώς Ελληνική Δικαιοσύνη έχει κρίνει την απαγόρευση της μονομερούς προσφυγής στον ΟΜΕΔ αντισυνταγματική. Πολλά επομένως έχουν αλλάξει μέσα σε λίγα μόλις χρόνια, αν αναλογιστούμε πως πριν το 2ο Μνημόνιο, η κλαδική σύμβαση ήταν υποχρεωτική για εργοδότες που απασχολούσαν ποσοστό 51% των εργαζομένων του κλάδου.
6) Για το θέμα της ανταπεργίας (λοκ άουτ), η Επιτροπή δεν προβλέπει άρση της απαγόρευσής της. Να θυμίσουμε πως με τον όρο Lock out ή ανταπεργία αναφερόμαστε στη δυνατότητα που έχει ο εργοδότης κατά τη διάρκεια απεργιών να προχωρά σε απομάκρυνση ή αντικατάσταση του προσωπικού, ή ακόμα και να βάζει ο ίδιος «λουκέτο» στην επιχείρησή του. Επικαλούμενος λόγους μη βιωσιμότητας της εταιρίας του, εξαιτίας της απεργίας, ο εργοδότης μπορεί να προχωρήσει στο κλείσιμο της επιχείρησης, με αποτέλεσμα να μην καταβάλλει τα δεδουλευμένα προς τους εργαζόμενους, ενώ τους δίνει και μειωμένη αποζημίωση. Ουσιαστικά, στην περίπτωση που κηρυχθεί ανταπεργία, αλλά δεν κλείσει η επιχείρηση, απλώς αντικατασταθούν οι απεργοί, η δικαιολογία είναι ότι η απεργία πραγματοποιείται από μια μερίδα εργαζομένων, άρα υπάρχει μια άλλη ομάδα εργαζομένων, που επιθυμεί να συνεχίσει να δουλεύει. Για το σημαντικό αυτό θέμα επομένως, η Επιτροπή προτείνει να υπάρξει ξεκάθαρη διευκρίνιση για το πότε μπορεί ένας εργοδότης να μη καταβάλλει μισθούς σε εργαζόμενους που δεν απεργούν, εφόσον δεν μπορούν να συνεχίσουν την εργασία τους εξαιτίας της απεργιακής κινητοποίησης.