Γράφει η Μαρία Γκουρτσιλίδου
Ένα από αυτά είναι η Δρ Τζέιν Γκούντολ- μία από τις πιο σημαντικές επιστήμονες της εποχής μας- η οποία είναι παγκοσμίως γνωστή για τη μελέτη της πάνω στη συμπεριφορά των χιμπαντζήδων. Η … «φωνή» της Δρ Τζέιν Γκούντολ «ταξίδεψε» μέχρι την Ελλάδα – σε μία εποχή όπου η οικονομική κρίση έβαλε «φρένο» στα όνειρα πολλών νέων ανθρώπων- με αποτέλεσμα τη δημιουργία της ΜΚΟ Jane Goodall’s R&S Greece τον Μάρτιο του 2017. Η Άννα Κατωγυρίτη - Γενική Διευθύντρια της Οργάνωσης και επίσημη εκπρόσωπος του Ινστιτούτου Τζέιν Γκούντολ στην Ελλάδα- μίλησε στο Businessnews.gr για τη συνεργασία της με τη Δρ Τζέιν Γκούντολ, τις προοπτικές του προγράμματος «Roots and Shoots» στην Ελλάδα αλλά και τις επιρροές που την οδήγησαν στην απόφαση να ασχοληθεί με την ιατρική των πρωτευόντων.
ΕΡ.: Σε παλαιότερο άρθρο σας κάνετε αναφορά στο «Jane Effect». Ποιο είναι το feedback που λάβατε για το «Jane Effect» μετά την πρόσφατη επίσκεψη της Δρ Τζέιν Γκούντολ στην Ελλάδα και την απήχηση που είχε στο κοινό;
Α.Κ.: «Jane effect: το λατρεύω! Το ένιωσα την πρώτη φορά που άκουσα την Δρ Γκούντολ να μιλάει (αλλά και κάθε φορά που την ακούω) και το βλέπω στα μάτια όλων των ανθρώπων που έρχονται στις διαλέξεις της. Για εμένα το «Jane Effect» είναι η επίδραση που έχει η Δρ Γκούντολ στον κόσμο που βρίσκεται γύρω της και ακούει τις ιστορίες της. Μπαίνει κάποιος στην αίθουσα της ομιλίας χωρίς να γνωρίζει τι να περιμένει και φεύγει νιώθοντας πως έχει τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο μας προς το καλύτερο. Αν μια νεαρή λευκή γυναίκα στα 26 της χρόνια, χωρίς κανένα πτυχίο, μπόρεσε να ταξιδέψει στην Αφρική και να αναδιαμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το ανθρώπινο είδος αλλά και τα ζώα, δεν αποτελεί ένα από τα πιο τρανταχτά παραδείγματα του τι μπορεί να κατορθώσει κανείς όταν ακολουθήσει το όνειρό του με πείσμα και αγάπη, τότε ποιο είναι; Η Δρ Γκούντολ , ως μια από τις πιο σημαντικές επιστήμονες της εποχής μας, έχει αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση και πηγή έμπνευσης και ενθάρρυνσης για εκατομμύρια νέους (και ιδιαίτερα γυναίκες) σε όλη την υφήλιο».
ΕΡ.: Ποια είναι τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα από την εφαρμογή του προγράμματος «Roots and Shoots» στην Ελλάδα και τι σχεδιάζετε για το άμεσο μέλλον στη χώρα;
Α.Κ.: «Μέχρι στιγμής το πρόγραμμα έχει εφαρμοστεί σε ιδιωτικά σχολεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, σε δημόσια σχολεία της Αθήνας, της Καρπάθου και της Κρήτης καθώς και σε πανεπιστήμια από φοιτητές. Στη χώρα μας από το 2016 που ξεκινήσαμε την εφαρμογή του προγράμματος έχουν ξεκινήσει 67 projects από τα προαναφερθέντα σχολεία και πανεπιστήμια. Μέσω των δωρεάν σεμιναρίων που πραγματοποιούμε έχουν ενημερωθεί αρκετοί εκπαιδευτικοί (ο αριθμός ανέρχεται στους 400) για το πρόγραμμα Roots & Shoots. Συχνά μας ρωτούν στα σεμινάρια που πραγματοποιούμε σε τι διαφέρει το συγκεκριμένο πρόγραμμα από άλλα και η απάντηση σε αυτό είναι η εξής: Το Roots & Shoots είναι ένα δωρεάν εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο εφαρμόζεται διεθνώς από το 1991. Αυτή τη στιγμή το πρόγραμμα εφαρμόζεται σε πάνω από 80 χώρες. Οι νέοι επιλέγουν οι ίδιοι τα projects με τα οποία θέλουν να ασχοληθούν και τα οποία πρέπει να εσωκλείουν μια ενεργή δράση. Η βάση του προγράμματος έγκειται στην μάθηση μέσω της κοινωνικής προσφοράς, μέσω της οποίας οι νέοι γίνονται ενεργοί πολίτες βοηθώντας την τοπική τους κοινότητα με το να λύνουν προβλήματα που τους ενδιαφέρουν πραγματικά. Θέλουμε πολύ να δούμε τους νέους να παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους, να σκέφτονται λύσεις σε σημαντικά θέματα που αφορούν τον άνθρωπο το περιβάλλον ή τα ζώα και να τις υλοποιούν. Εμείς είμαστε εδώ για να στηρίξουμε τις ιδέες τους και να τους ενθαρρύνουμε!
Μελλοντικοί μας στόχοι είναι η πιστοποίησή του από το Υπουργείο Παιδείας, η δημιουργία καινούργιων συνεργασιών με άλλους οργανισμούς που ενστερνίζονται τις ίδιες αξίες με την Δρ Γκούντολ και το Ινστιτούτο Τζέιν Γκούντολ, αλλά και η παροχή περισσότερων υποτροφιών σε ομάδες που έχουν σκεφτεί projects. Φέτος, για πρώτη φορά μπορέσαμε να δώσουμε 5 υποτροφίες των 200 ευρώ, τρεις εκ των οποίων δόθηκαν σε ομάδες μαθητών που βρίσκονται σε δημόσια σχολεία. Για τις συγκεκριμένες υποτροφίες οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κ. Δημητριάδη (Κairos Ventures), ο οποίος βρίσκεται στο Los Angeles (ΗΠΑ) και υποστηρίζει το Ινστιτούτο Τζέιν Γκούντολ μέσω των δωρεών που προσφέρει τακτικά. Οι υποτροφίες που δίνουμε στοχεύουν στο να διευκολύνουν τις ομάδες ώστε να αγοράσουν τα υλικά που χρειάζονται για τις καμπάνιες τους. Γίνονται εφικτές μέσω των δωρεών που λαμβάνει η οργάνωση και ευελπιστούμε πως στο μέλλον θα μπορούμε να δίνουμε περισσότερες. Οπότε, μιας και μου δίνετε την ευκαιρία με αυτή τη συνέντευξη θα ήθελα να προσκαλέσω τους επιχειρηματίες που ίσως διαβάζουν το συγκεκριμένο άρθρο εάν ενδιαφέρονται να χρηματοδοτήσουν ομάδες να επικοινωνήσουν μαζί μας.
Καθώς αναπτύσσεται η οργάνωση και περνάμε στο επόμενο στάδιο όπου θα μετονομαστούμε πλέον επίσημα σε Ινστιτούτο Τζέιν Γκούντολ Ελλάδος, πέρα από το πρόγραμμα Roots & Shoots θα ξεκινήσουμε πιο ενεργές καμπάνιες ενημέρωσης σχετικά με την προστασία του κοντινότερου εξελικτικά συγγενή μας—των χιμπαντζήδων. Η μείωση του πληθυσμού τους μας αφορά όλους καθώς ο τρόπος ζωής μας (ασχέτως με την χώρα στην οποία βρισκόμαστε) τους επηρεάζει περισσότερο από όσο νομίζουμε! Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αντλήσουν περαιτέρω υλικό αναφορικά με τις εργασίες που έχουν ξεκινήσει στην Ελλάδα εδώ.
ΕΡ.: Δεδομένης της οικονομικής κρίσης οι πολίτες ή και ο επιχειρηματικός κόσμος είναι πρόθυμοι να συμβάλλουν οικονομικά στο έργο Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων;
Α.Κ.: «Θεωρώ πως η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα δεν είναι εύκολη και αυτό διότι η οικονομική κρίση δεν επιτρέπει εύκολα στους πολίτες να συνεισφέρουν χρήματα τη στιγμή που οι ίδιοι προσπαθούν να καλύψουν σημαντικές τους ανάγκες. Από την άλλη, σίγουρα υπάρχουν επιχειρήσεις που είναι διατεθειμένες να προσφέρουν αλλά αυτό που βλέπω είναι ένας δικαιολογημένος ενδοιασμός. Πιο συγκεκριμένα, προσωπικά γνωρίζω τι αντίληψη υπάρχει από επιχειρήσεις και φιλανθρωπικά ιδρύματα του εξωτερικού για μη κερδοσκοπικές οργανώσεις στην χώρα μας για το εάν τα χρήματα που δίνουν θα πάνε πράγματι στον σκοπό για τον οποίο τα έδωσαν. Για τον λόγο αυτό όταν υπάρχουν ΜΚΟ που δεν σέβονται τους όρους που υπογράφουν με δωρητές βλάπτουν άλλες οργανώσεις άμεσα. Στο εξωτερικό υπάρχει αυστηρός έλεγχος στις μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και η πιστοποίηση τους μπορεί να χαθεί πολύ εύκολα. Θεωρώ πως όταν μια μη κερδοσκοπική οργάνωση έχει καλό «track record» και δείχνει μέσα από τις δράσεις της ότι τα χρήματα που δωρίζονται χρησιμοποιούνται σωστά, τότε η εμπιστοσύνη αυξάνεται. Με αφορμή την επίσκεψη της Δρος Γκούντολ υπήρξαν αρκετές μικρές επιχειρήσεις που έδειξαν ενδιαφέρον όταν τους στείλαμε το πακέτο χορηγιών αλλά δεν μπορούσαν να συνεισφέρουν εκείνη την περίοδο. Μέσα από τη συνέντευξη αυτή θα ήθελα να ενθαρρύνω τους επιχειρηματίες που έχουν εμπνευστεί από την Δρ Γκούντολ να συνεισφέρουν στο έργο της. Τα έξοδα του Ινστιτούτου στις αφρικανικές χώρες είναι υπέρογκα. Επιπλέον, αν θέλουν να χρηματοδοτήσουν τις υποτροφίες μας μπορούμε να τους στείλουμε τις εργασίες που πραγματοποιούνται και μπορούν να δώσουν τα χρήματα απευθείας σε συνεργασία με την οργάνωση μας. Εμάς μας ενδιαφέρει να ενισχυθούν οικονομικά παιδιά και οι νέοι που έχουν σκεφτεί εκπληκτικά projects για τις τοπικές τους κοινότητες».
ΕΡ.: Με την Δρ Τζέιν Γκούντολ μοιράζεστε την ίδια αγάπη που έχετε για τα ζώα. Ποια άλλα στοιχεία σας ενώνουν και τι ήταν αυτό που σας εντυπωσίασε σε εκείνη κατά τη γνωριμία σας;
Α.Κ.: «Πέρα από την αγάπη μας για τα ζώα (κάθε μορφή ζωής) έχουμε και το ίδιο ενδιαφέρον για το περιβάλλον και την προστασία του γενικότερα. Αναγνωρίζουμε πως όλα γύρω μας είναι αλληλένδετα (άνθρωπος, περιβάλλον, ζώα) και όταν χαθεί η ισορροπία σε έναν τομέα τότε οι άλλοι δύο καταρρέουν. Η Δρ Γκούντολ, και κατά συνέπεια και το Ινστιτούτο Τζέιν Γκούντολ, θεωρεί ότι για να λύσουμε ένα περιβαλλοντικό ζήτημα πρέπει να το προσεγγίσουμε με μια ολιστική τακτική. Αυτό σημαίνει πως κοιτάμε τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού και πως αυτές οι ανάγκες οδήγησαν τον πληθυσμό στο να επηρεάσει αρνητικά το περιβάλλον και τον αριθμό των άγριων ζώων. Εάν δεν μπορέσουμε να κατανοήσουμε την πηγή του προβλήματος τότε δεν μπορούμε να το λύσουμε πραγματικά. Αυτός είναι και ο λόγος που το Ινστιτούτο Τζέιν Γκούντολ έχει διαθέσει εκατομμύρια δολάρια στη δημιουργία προγραμμάτων και για την εκπαίδευση των αγροτών σε αφρικανικές χώρες όπου βρίσκονται χιμπαντζήδες, για το χτίσιμο σχολείων και κλινικών αλλά και για προγράμματα που ενδυναμώνουν τις γυναίκες. Έχοντας τον τοπικό πληθυσμό με το μέρος μας έχουμε καταφέρει να βοηθήσουμε την άγρια φύση που περιβάλλει τις κοινότητες στους στο μέγιστο. Αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της Δρος Γκούντολ που αγαπώ και σέβομαι ιδιαίτερα. Πέρα από την απλότητα της και τον σεβασμό που δείχνει σε όλο τον κόσμο που γνωρίζει, είναι και ένας άνθρωπος που προσπαθεί πάντα να ενημερώνεται για όλες τις οπτικές γωνίες που αφορούν ένα ζήτημα ώστε να μπορέσει να βρει τον καλύτερο δυνατό τρόπο με τον οποίο μπορεί να βοηθήσει».
ΕΡ.: Είστε ίσως η μοναδική Ελληνίδα κτηνίατρος που ασχολείται με την ιατρική των πρωτευόντων. Τι ήταν εκείνο που σας ώθησε προς αυτό το δρόμο και τι σας έχει διδάξει έως σήμερα;
Α.Κ.: «Δεν γνωρίζω αν είμαι η μόνη Ελληνίδα που ασχολείται με την ιατρική των πρωτευόντων, αλλά σίγουρα είμαι η μόνη που έχει εκπαιδευτεί από την ομάδα της Δρος Γκούντολ και έχει δουλέψει στο κέντρο αποκατάστασης χιμπαντζήδων Τσιμπούνγκα στο Κονγκό. Είχα την τύχη να δουλέψω για αρκετούς μήνες τόσο με ουρακοτάγκους όσο και με χιμπατζήδες στο φυσικό τους περιβάλλον είτε στις ζούγκλες της Ινδονησίας (για το πρώτο είδος) είτε σε ζούγκλες και κέντρα αποκατάστασης στις αφρικανικές χώρες (για το δεύτερο). Το κέντρο αποκατάστασης χιμπατζήδων στο Κονγκό βρίσκεται κάτω από την προστασία του Ινστιτούτου Τζέιν Γκούντολ και είναι κλειστό σε επισκέπτες και εθελοντές, καθώς ο σκοπός του είναι η αποκατάσταση των χιμπαντζήδων που έχουν διασωθεί και η όσο το δυνατόν λιγότερη έκθεσή τους σε ανθρώπους. Πέρα από τα μικρά κατοικίδια ζώα (γάτες και σκύλους), από μικρή είχα μεγάλη αγάπη για την άγρια φύση και μάθαινα πολλά μέσα από τα βιβλία που αγόραζε η μητέρα μου (κάποια από τα οποία ήταν της Δρος Γκούντολ). Θυμάμαι πως έλεγα ότι το αγαπημένο μου «ήμερο» ζώο είναι η γάτα και όσον αφορά τα άγρια ζώα είναι οι πίθηκοι και οι μαϊμούδες (πρωτεύοντα). Όσο μεγάλωνα στην Κάρπαθο ζητούσα συχνά από τον πατέρα μου, ο οποίος ταξίδευε συχνά, να μου φέρει ένα μαϊμουδάκι καθώς ήδη είχα υπό την προστασία μου περίπου 40 αδέσποτες γάτες. Πλέον χαίρομαι που ο πατέρας μου δεν έκανε ποτέ το λάθος να μου αγοράσει κάποιο άγριο ή εξωτικό ζώο. Νομίζω πως κάτι τέτοιο θα με έβαζε σε λάθος δρόμο ενδεχομένως, καθώς τα ζώα αυτά ανήκουν στη φύση και όχι μέσα στα σπίτια ή πίσω από κλουβιά. Οι γονείς μου ενθάρρυναν την φυσική μου τάση να αγαπώ τη φύση μέσα από τις εκδρομές μας στο νησί, τις επισκέψεις σε μουσεία φυσικής ιστορίας στην Αμερική, τα βιβλία και τα ντοκιμαντέρ. Αυτό που έχω μάθει μέχρι στιγμής από όλη αυτή την πορεία είναι πως ένα ζώο που βρίσκεται σε αιχμαλωσία έχει διαφορετική συμπεριφορά σε σχέση με αυτό που βρίσκεται στο φυσικό του περιβάλλον. Όσο και αν προσπαθούμε να μιμηθούμε αυτές τις «φυσικές συνθήκες διαβίωσης» πάντα οι προσπάθειές μας θα υπολείπονται. Αξίζει να παλέψουμε όλοι με όποιο τρόπο μπορούμε (δωρεές, εθελοντισμός, στάση ζωής) ώστε να μην χαθεί ο πολύτιμος φυσικός κόσμος με όλη την άγρια ζωή που περιλαμβάνει... διότι είναι αναντικατάστατος».
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Δρ Τζέιν Γκούντολ επισκέφτηκε τον Δεκέμβριο του 2018 την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και το Ηράκλειο Κρήτης όπου πραγματοποίησε ομιλίες στο ελληνικό κοινό.
Info
Για περισσότερες πληροφορίες: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Ιστοσελίδα: www.rootsandshoots.gr
Ιστοσελίδα Δρος Γκούντολ: www.janegoodall.org
Facebook: www.facebook.com/RootsandShootsGreece
Instagram / Twitter: @RSGreece
Anna Katogiritis
Facebook/Twitter/Instagram: @DoctorAnnaK
