Αν και δεν είναι ευρέως κατανοητό, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) διαθέτει τεράστια ανεκμετάλλευτη δύναμη για να τονώσει άμεσα την οικονομία ή να επηρεάσει τις ροές του δανεισμού και δαπανών που δημιουργούν θέσεις εργασίας. Αν λειτουργήσει με αυτό τον τρόπο, θα μπορούσε να εκπληρώσει τη συχνά παραμελημένη «διπλή εντολή» με την οποία είναι εξουσιοδοτημένη: να συμβάλλει με τη δράση της στη μέγιστη απασχόληση καθώς και στη σταθερότητα του χρήματος.
Οι τεχνοκράτες της Fed συχνά επικαλούνται τα νομικά ή τα τεχνικά εμπόδια που δεν τους επιτρέπουν να δράσουν με αυτό τον τρόπο, αλλά οι αντιρρήσεις τους αντανακλούν μια θεσμική προκατάληψη που ευνοεί τον χρηματοοικονομικό τομέα έναντι της βιομηχανίας και το κεφάλαιο έναντι της εργασίας. Η κεντρική τράπεζα, όπως θα εξηγήσω, έχει άφθονο προηγούμενο από τη δική της ιστορία σχετικά με τη λήψη άμεσων δράσεων για την ενίσχυση της οικονομίας. Και έχει άφθονη νομική εξουσία να δανείζει σε όλα τα είδη των επιχειρήσεων που δεν είναι τράπεζες.
Το κύριο εμπόδιο στον δρόμο του Bernanke είναι πολιτικό: η έντονα μονόπλευρη πολιτική που ασκούν οι συντηρητικοί Ρεπουμπλικάνοι και οι προστάτες τους στον τραπεζικό τομέα. Λειτουργώντας ως ένα ενιαίο σύνολο, έχουν στριμώξει τον πρόεδρο της Fed. Οι συζητήσεις για τη νομισματική πολιτική περιορίζονται πάντα σε έναν μικρό κύκλο εμπειρογνωμόνων πολιτικής και χρηματοοικονομικών συμφερόντων. Οι περισσότεροι πολίτες είναι ανίδεοι και μπορούν εύκολα να αγνοηθούν από τους ασύδοτους ιθύνοντες.
Το ίδιο ισχύει για τους περισσότερους εκλεγμένους πολιτικούς. Αν ο Bernanke προτείνει αμφιλεγόμενα μέτρα, θα είναι μόνος του. Αυτό που λείπει από την πολιτική της Fed είναι η αριστερά: οι αντισταθμιστικές φωνές των προοδευτικών, των φιλελεύθερων και του κόσμου της εργασίας, που θα μπορούσαν να πιέσουν τη Fed να αναλάβει πιο δραστικά μέτρα.
Η πρόθεσή μου σε αυτό το σημείωμα πολιτικής είναι να προκαλέσω μια ευρύτερη συζήτηση. Θέλω τους προοδευτικούς να εισβάλλουν στον προνομιακό κύκλο που συνομιλεί με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα και να βοηθήσω τους πολίτες να λάβουν μέρος στη συζήτηση. Όσο η κεντρική τράπεζα συνεχίζει να είναι μονωμένη και να διατηρεί την προνομιακή της δομή, που χαρακτηρίζεται από έλλειψη λογοδοσίας προς τους ψηφοφόρους και στενές σχέσεις με τους τραπεζίτες και τα τραπεζικά ιδρύματα που ρυθμίζει, οι πολίτες είναι βέβαιο ότι θα παραμείνουν αμέτοχοι στην όλη υπόθεση.
Άμεση παρέμβαση στην πραγματική οικονομία
Είναι αλήθεια ότι μια μικρή χορωδία φιλελεύθερων οικονομολόγων, με επικεφαλής τον Paul Krugman στους New York Times, έχουν επικρίνει τη Fed για το γεγονός ότι δεν έχει κινηθεί πιο γρήγορα και πιο δυναμικά, αλλά οι συνταγές πολιτικής που προτείνουν είναι ως επί το πλείστον εξημερωμένες και εντός των αποδεκτών ορίων του ευγενικού διαλόγου. Οι Δημοκρατικοί, με λίγες εξαιρέσεις , φαίνεται να έχουν χάσει την όρεξή τους για προκλητικές ιδέες, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι πιέζουν με πάθος γιατροσόφια από το μουρλάδικο.
Αλλά τι άλλο θα μπορούσε να κάνει ο πρόεδρος της Fed. Στην πραγματικότητα, πάρα πολλά. Αντί να ρίχνει περισσότερα χρήματα στο τραπεζικό σύστημα, όπου ένα μεγάλο μέρος αυτής της χρηματοδότησης τροφοδοτεί την κερδοσκοπία, ο πρόεδρος της Fed θα έπρεπε να σκέφτεται τρόπους να τροφοδοτήσει με αυτά τα χρήματα τους τομείς του εμπορίου και της βιομηχανίας, που τα έχουν πραγματική ανάγκη.
Η Fed, για παράδειγμα, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την κανονιστική της ισχύ προκειμένου να πιέσει τους τραπεζίτες, που εξακολουθούν να είναι απρόθυμοι, να χορηγήσουν δάνεια τους ίδιους τραπεζίτες των οποίων η απερίσκεπτη ανάληψη κινδύνων οδήγησε το χρηματοπιστωτικό σύστημα στην άκρη του γκρεμού πριν από πέντε χρόνια. Η Fed θα μπορούσε να δημιουργήσει ειδικές διευκολύνσεις για κατευθυνόμενο δανεισμό (όπως ακριβώς έκανε και για το τραπεζικό σύστημα όταν κινδύνευε με ολική κατάρρευση), υποχρεώνοντας τις τράπεζες να χαλαρώσουν τους όρους δανεισμού για τομείς όπως οι μικρές επιχειρήσεις, που διψούν για πίστωση.
Αν οι τραπεζίτες αρνηθούν να πράξουν ανάλογα, η Fed θα μπορούσε να προσφέρει την ίδια 3 συμφωνία σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που δεν είναι τράπεζες. Η Fed θα μπορούσε να συνεργαστεί για την επίτευξη της από μείωσης του χρέους για εκατομμύρια οικογένειες με υποθήκες σπιτιών που βυθίζονται και του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων χρέους σε φοιτητικά δάνεια (βλ. Greider 2013).
Θα μπορούσε να βοηθήσει στην οργάνωση και τη χρηματοδότηση μεγάλων έργων υποδομής, όπως τον εκσυγχρονισμό του εθνικού ηλεκτρικού δικτύου, την κατασκευή νέων σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας, τον καθαρισμό μετά από φυσικές καταστροφές — δηλαδή δημόσια έργα που δημιουργούν θέσεις εργασίας με τον παλιομοδίτικο τρόπο.Η Fed θα μπορούσε να επηρεάσει τις επενδυτικές αποφάσεις των ιδιωτικών κεφαλαίων με τη στήριξη δημοσίων-ιδιωτικών ομολόγων για τη χρηματοδότηση της εντελώς παραμελημένης αναδιάρθρωσης των κοινών περιουσιακών στοιχείων της χώρας.
Αυτά είναι εφικτά παραδείγματα του τι θα μπορούσε να κάνει η κεντρική τράπεζα αν πραγματικά προσπαθούσε να εκπληρώσει τη διπλή εντολή της. Οι ορθόδοξοι οικονομολόγοι νομισματικής πολιτικής θα τρομοκρατηθούν από μια τέτοια συζήτηση, τονίζοντας ότι αυτές οι εναλλακτικές λύσεις είναι τεχνικά ανέφικτες, ίσως ακόμη και παράνομες. Μερικές από τις προτάσεις πιθανώς να χρειάζονται αποσαφήνιση της νομοθεσίας και τη συνεργασία του Κογκρέσου. Ωστόσο, η Fed μπορεί να διεξάγει άμεσες παρεμβάσεις για την ανάκαμψη της οικονομίας επειδή το έχει κάνει στο παρελθόν.
Ασυνήθιστες και επείγουσες συνθήκες
Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ είχε το ελεύθερο να δανείζει σχεδόν σε οποιονδήποτε αν το Συμβούλιο των Διοικητών δήλωνε ότι πρόκειται για περίπτωση έκτατης οικονομικής ανάγκης. Ο νόμος αυτός παραμένει σε ισχύ. Η κεντρική τράπεζα μπορεί να δανείσει σε βιομηχανικές επιχειρήσεις και σε μικρές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτών και των συμπράξεων, καθώς και σε άλλες οντότητες που δεν είναι εμπορικές τράπεζες ή καν χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις.
Η Fed χορήγησε χιλιάδες άμεσα δάνεια στις ιδιωτικές επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια του New Deal, ενώ η πρακτική αυτή συνεχίστηκε αργότερα για 20 χρόνια. Το συντηρητικό δόγμα που λέει ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει βασιλεύει μόνο στην εποχή μας.
Η αρχική έγκριση της νομοθεσίας για το δανεισμό ψηφίστηκε το 1932 ως άρθρο 13, παρ. 3 του Νόμου για το Ομοσπονδιακό Αποθεματικό Σύστημα και η διατύπωση ήταν εσκεμμένα ασαφής. Η έκτακτη ανάγκη ορίζεται ως «ασυνήθιστες και επείγουσες συνθήκες». Τι σήμαινε αυτό; Στην πράξη σήμαινε ό, τι αποφάσιζε ότι σήμαινε το συμβούλιο των κυβερνητών. Οι κυβερνήτες της Fed πρέπει τώρα να πάρουν έγκριση από τον υπουργό Οικονομικών, αλλά δεν χρειάζεται να ζητήσουν άδεια από το Κογκρέσο.
Το άρθρο 13, παρ. 3 εμφανίζεται συχνά ως ένας παμπάλαιος νόμος του New Deal, αλλά η διάταξη αυτού του νόμου είναι ζωντανή και ενεργή. Την επικαλέστηκε επανειλημμένα η 4 Fed στο αποκορύφωμα της πρόσφατης κρίσης όταν ο Bernanke παρενέβη μαζικά για τη διάσωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, κατευθύνοντας βοήθεια προς επιχειρήσεις, ιδιώτες επενδυτές και άλλες μη τραπεζικές επιχειρήσεις.
Όταν την άνοιξη του 2008 κατέρρευσε η Bear Stearns, η Fed ανακοίνωνε «ασυνήθιστες και επείγουσες συνθήκες» προκειμένου να νομιμοποιήσει τη διάσωσή της, με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης να δανείζει 29 δισεκατομμύρια δολάρια για να διευκολύνει την εξαγορά της Bear Stearns από την JPMorgan Chase. Η Fed διέσωζε μια αποτυχημένη χρηματιστηριακή εταιρεία, όχι μια τράπεζα (και όταν η Lehman Brothers κατέρρευσε λίγους μήνες αργότερα, οι επενδυτές ήταν εξοργισμένοι επειδή η επενδυτική εταιρεία δεν έλαβε την ίδια μεταχείριση).
Το φθινόπωρο του 2008, καθώς επιταχυνόταν η κρίση της Wall Street, η Fed επικαλέστηκε και πάλι το άρθρο 13, παρ. 3 ως δικαιολογία για μια πολύ πιο αμφιλεγόμενη παρέμβαση: τη διάσωση της American International Group (AIG), με κόστος 180 δισ. δολάρια. Η AIG δεν είναι τράπεζα, αλλά μια γιγαντιαία ασφαλιστική εταιρεία, η οποία ήταν προφανώς αφερέγγυα. Κανονικά, μια χρεοκοπημένη εταιρεία θα κάνει αίτηση προς το πτωχευτικό δικαστήριο, όπου οι πιστωτές της θα προσπαθήσουν να αποσπάσουν ότι έχει απομείνει.
Στην περίπτωση αυτή, η Fed παρενέβη για να σώσει την AIG επειδή ανάμεσα στους κύριους πιστωτές της που αντιμετώπιζαν τεράστιες απώλειες ήταν τα μεγαλύτερα χρηματοοικονομικά ιδρύματα της χώρας: Goldman Sachs, Citigroup, JPMorgan Chase και άλλα. Η Fed χρησιμοποίησε το άρθρο 13, παρ. 3 πολλές φορές κατά τη διάρκεια της κρίσης, δημιουργώντας δάνεια ρευστότητας και εγγυήσεις για την προστασία των επενδυτών σε όλο το φάσμα των αγορών αμοιβαία κεφάλαια, εμπορικά χρεόγραφα, διαπραγματευτές αγοράς, δανεισμό χρεογράφων κοκ.
Το σχέδιο διάσωσης της AIG άφησε πολύ κακές εντυπώσεις στο Κογκρέσο, το οποίο αργότερα επέβαλε ένα λίγο πιο αυστηρό πλαίσιο στο άρθρο 13, παρ. 3 προκειμένου να αποφευχθεί μια άλλη τέτοια διάσωση. Η Fed μπορεί να συνεχίσει να δανείζει σε «ιδιώτες, συμπράξεις και εταιρείες» αν «δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσουν επαρκή πιστωτική διευκόλυνση από άλλα τραπεζικά ιδρύματα». Αλλά δεν μπορεί πλέον να δημιουργήσει μια ειδική διευκόλυνση δανεισμού για να προστατεύσει μια αφερέγγυα εταιρεία.
Ανεξάρτητα από το αν αυτές οι παρεμβάσεις ήταν δικαιολογημένες ή όχι, το θέμα είναι ότι η κεντρική τράπεζα ήταν πρόθυμη να διασώσει ορισμένες επιχειρήσεις όταν πίστευε ότι οι συνέπειες της κατάρρευσής τους θα απειλούσαν τα γιγαντιαία τραπεζικά ιδρύματα. Ωστόσο, η Fed αρνήθηκε να κάνει κάτι παρόμοιο για το σύνολο της οικονομίας, ειδικά για να βοηθήσει τα εκατομμύρια των υπερχρεωμένων ιδιοκτητών κατοικιών και τους ανέργους.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν είχε τέτοιες αναστολές κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης του ΄30. Έγινε ενεργός δανειστής σε μη τραπεζικές επιχειρήσεις, ακόμη και σε πολύ μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις. Επιπρόσθετη σχετική νομοθεσία διεύρυνε τον ρόλο της Fed, εξουσιοδοτώντας την με το δικαίωμα χορήγησης άμεσων βιομηχανικών δανείων.
Η προσδοκία ήταν ότι θα γίνει ο κορυφαίος κρατικός οργανισμός. «Το Ομοσπονδιακό Αποθεματικό Σύστημα έχει στη διάθεσή του σχεδόν 280 εκατ. δολάρια που μπορεί να δανείσει για κεφάλαια κίνησης, αποτελώντας ουσιαστικά ένα ανανεώσιμο ταμείο των εν λόγω ποσού για τη χρήση των βιομηχανικών και εμπορικών μονάδων», καυχιόταν ένα φυλλάδιο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Μινεάπολις (1934) κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης.
Η Fed χορήγησε πολλά δάνεια, αλλά γρήγορα επισκιάστηκε από την Χρηματοδοτική Εταιρεία για την Ανασυγκρότηση (Reconstruction Finance Corporation), ένας πιοεπιθετικός και αποτελεσματικός οργανισμός του New Deal, που επόπτευε τη διάσωση επιχειρήσεων που δεν είχαν υπαχθεί στην επίσημη νομοθεσία για χρεοκοπία, κάτι παρόμοιο με τη διάσωση της βιομηχανίας αυτοκινήτων από την κυβέρνηση Obama.
O βιομηχανικός δανεισμός της Fed έλαβε τελικά τέλος τη δεκαετία του 1950, αλλά η πρακτική εμφανίστηκε και πάλι το 1970 όταν η κυβέρνηση Nixon ζήτησε από τη Fed να παρέμβει για λογαριασμό της υπερχρεωμένης εταιρείας Penn Central Railroad. Η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα ανησυχούσαν ότι η κατάρρευση αυτής της βιομηχανικής εταιρείας θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια χρηματοοικονομική κρίση. Έτσι, η Fed διαβεβαίωσε τους τραπεζίτες ότι θα τους καλύψει. Μερικοί επικριτές λένε ότι η διάσωση της Penn Central ήταν ο προάγγελος του φαινομένου «πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν».
Ο αναπροσανατολισμός της ισχύος στη δημιουργία νέου χρήματος
Ο Bernanke θα πρέπει να βασιστεί στις εμπειρίες της Fed την περίοδο του New Deal για να αποδείξει τι είναι εφικτό να γίνει σήμερα και τι πρέπει να αποφευχθεί. Φυσικά, τα τρέχοντα προβλήματά μας δεν είναι τόσο άσχημα όσο εκείνα που προέκυψαν εξαιτίας των τρομερών γεγονότων που σημειώθηκαν την περίοδο 1929-1933. Αλλά η κρίση του2008 δεν έχει τελειώσει, όπως καλά γνωρίζει ο Bernanke. Και ανυπομονεί να αποφύγει μια αιματηρή επανάληψη μιας πλήρους καταστροφής. Αλλά η κεντρική τράπεζα έχει ένα τυφλό σημείο.
Γνωρίζει πολλά πράγματα γύρω από τα μακροοικονομικά και την τρομακτική πολυπλοκότητα των χρηματοοικονομικών, αλλά όχι τόσα πολλά για το καθημερινό επιχειρηματικό μυαλό που απαιτείται για επιτυχία στην πραγματική οικονομία.
Το πιο διακριτικό πλεονέκτημα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας είναι η φοβερή και κάπως μυστηριώδης δύναμη που διαθέτει για τη δημιουργία χρήματος και την διοχέτευσή του στην οικονομία με την αγορά χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων του ενός ή του άλλου είδους. Η κατάχρηση αυτής της εξουσίας μπορεί να αποσταθεροποιήσει την κοινωνία.
Σε περίοδο οικονομικής κρίσης, ωστόσο, η ισχύ της δημιουργίας νέου χρήματος μπορεί να αξιοποιηθεί για κοινωφελείς σκοπούς και να χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση της τάξης και της δικαιοσύνης. Αυτό ουσιαστικά προσπάθησε να κάνει η Fed του Bernanke κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης όταν δημιούργησε πλεόνασμα τρισεκατομμυρίων δολαρίων για τον τραπεζικό τομέα.
Το γεγονός ότι η στρατηγική δεν είχε απόλυτη επιτυχία υποδηλώνει ότι η ισχύς αυτή θα έπρεπε να κατευθύνεται ίσως προς μια διαφορετική κατεύθυνση.
Το χρήμα της Fed δεν είναι ακριβώς «δωρεάν» χρήμα, αλλά έχει μια μεγάλη αρετή για την κυβέρνηση: δεν κοστίζει τίποτα στους φορολογούμενους. Οι δαπάνες της Fed δεν εμφανίζονται στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό ούτε επιβαρύνουν το εθνικό χρέος.
Κατά μία έννοια, αυτό το νέο χρήμα ανήκει στο λαό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασυνήθιστους τρόπους για την προώθηση του δημοσίου συμφέροντος. Ο Lincoln το έκανε αυτό όταν τύπωσε «χαρτονομίσματα» κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Διάφοροι διοικητές της Fed το έχουν κάνει όταν βρέθηκαν αντιμέτωποι με «ασυνήθιστες και επείγουσες συνθήκες». Υπάρχουν άξιες ευκαιρίες που αναμένουν την προσοχή της Fed.
Η Jane D' Arista, συγγραφέας του βιβλίου The Evolution of U.S. Finance και ένθερμος υποστηρικτής της μεταρρύθμισης, επιμένει ότι η κεντρική τράπεζα έχει πολλές μοχλούς πίεσης προκειμένου να αναγκάσει τους διστακτικούς τραπεζίτες να στηρίξουν μια δυναμική ανάκαμψη της οικονομίας με πιο άφθονο δανεισμό. «Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα είναι αδύναμη ως εργαλείο πιστωτικής πολιτικής, αλλά τώρα τη χρειαζόμαστε να είναι ισχυρή», είπε.
Η Fed θα μπορούσε να αλλάξει τις απαιτήσεις για τα αποθεματικά είτε για να τιμωρήσει είτε για να ανταμείψει τους τραπεζίτες. Θα μπορούσε να σταματήσει να πληρώνει επιτόκια για τα τεράστια και αδρανή αποθεματικά πάνω στα οποία κάθονται τώρα οι τράπεζες και να αρχίσει να χρεώνει τις τράπεζες που δεν θα χρησιμοποιούν τη δανειοδοτική τους ικανότητα.
Η Fed μπορεί να κατευθύνει τις τράπεζες στις παραμελημένες κατηγορίες δανείων, προς τις μικρές επιχειρήσεις για παράδειγμα, με τη μείωση των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών για αυτά δάνεια. Πάνω απ' όλα, πιστεύει η D' Arista, η Fed θα μπορούσε να ξεκινήσει ταυτόχρονα τη μεταρρύθμιση του τραπεζικού συστήματος από τα κάτω προς τα πάνω.
«Ας ξεχάσουμε τους μεγάλους παίκτες», είπε. «Είναι αδιόρθωτοι. Δεν βγάζεις άκρη με αυτούς. Ωστόσο, η κοινοτική τράπεζα είναι μια κινητήρια δύναμη ανάπτυξης και υπάρχει τρόπος να βοηθήσουμε αυτές τις τράπεζες. Οι κοινοτικές τράπεζες, βέβαια, είναι από τη φύση τους διστακτικές.
Χρειάζονται πραγματική διαβεβαίωση για το είδος του δανεισμού που δεν είναι σε εταιρική κλίμακα. Αυτό θα μπορούσε επίσης να περιλαμβάνει έργα υποδομής από το κράτος και τις τοπικές κυβερνήσεις. Και δω είναι που θα μπορούσε να παίξει ρόλο το έκτακτο πρόγραμμα ρευστότητας (window discount) της Fed. Είναι ένας τρόπος να στηριχθεί η μικρή κοινοτική τράπεζα και η μεσαίου μεγέθους τράπεζα». Η D' Arista οραματίζεται κοινοπραξίες μικρών τραπεζών να συμμετέχουν σε μεγάλα έργα. ΗFed θα μπορούσε να βοηθήσει στην οργάνωση τους.
Ο Stephen Sleigh, οικονομολόγος εργασίας και διευθυντής του εθνικού ταμείου συντάξεων της διεθνούς ένωσης μηχανικών και του σωματείου εργαζομένων στην αεροδιαστημική, έχει παρόμοιες ιδέες για το πώς θα μπορούσε η Fed να πείσει τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια να χρηματοδοτήσουν μεγάλα έργα υποδομής.
«Μέρος της στρατηγικής του Bernanke για τη μείωση των επιτοκίων, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, είναι να ωθήσει το συντηρητικό χρήμα σε επενδύσεις όπως οι κατασκευές», παρατήρησε ο Sleigh. «Αυτή η πολιτική είναι απόλυτα λογική, αλλά το κεφάλαιο δεν αντέδρασε. Παραμένει ακίνητο. Θα ήθελα πολύ να δω την Fed να αρχίσει να μιλάει για υποδομές. Η Fed πρέπει να δουλέψει γύρω από νέα εργαλεία και να βρει τρόπους να ενεργοποιηθεί το συντηρητικό χρήμα και να αρχίσει την ανοικοδόμηση της αμερικανικής οικονομίας».
Οι συντηρητικοί θεσμικοί επενδυτές, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία και οι ασφαλιστικές εταιρείες, έχασαν μια σημαντική πηγή εισοδήματος όταν η Fed μείωσε δραστικά τα επιτόκια. Ο Sleigh εξηγεί: «Ως διαχειριστής συνταξιοδοτικού ταμείου, χρειάζομαι επενδύσεις που θα προσφέρουν αξιόπιστο, σταθερό εισόδημα που θα μπορεί να στηρίξει μακροπρόθεσμα τις υποθέσεις μας. Παραδοσιακά, το 10ετές ομόλογο Δημοσίου ήταν ένας τρόπος να πληρώνεις τους λογαριασμούς, αλλά δεν το κάνει αυτό πια γιατί προσφέρει επιτόκια κάτω από το 2%».
Η λύση που οραματίζεται ο Sleigh περιλαμβάνει ομολογιακό δανεισμό για δημόσια - ιδιωτικά έργα υποδομής, που θα είναι «υψηλής έντασης εργατικού δυναμικού και κατάλληλα για μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη, τα οποία θα μας βοηθούσαν απολύτως να εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας γιατί αυτά τα ομόλογα θα προσέφεραν αποδόσεις από 6% έως 8% για τις επενδύσεις μας».
Η ευλογία της Fed και η προθυμία της να αποδεχθεί τα ομόλογα υποδομής ως εγγύηση για το δανεισμό της Fed θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ισχυρό κίνητρο για το επενδυτικό κεφάλαιο συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, η οποία έχει συσσωρεύσει ένα ολόκληρο βουνό χαμηλής απόδοσης κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ. «Δεν θα ήταν αυτό μια καταπληκτική ιστορία», είπε ο Sleigh, «εάν οι η κινέζοι, αντί να κρατούν στα χέρια τους ομόλογα του Δημοσίου, επένδυαν 100 δισ. δολάρια στην οικοδόμηση υψηλής ταχύτητας σιδηροδρόμων στις Ηνωμένες Πολιτείες;».
Συμπέρασμα
Αυτές οι ιδέες μπορεί να ακούγονται παρατραβηγμένες στα αυτιά των ορθόδοξων εμπειρογνώμων, οι οποίοι κυριαρχούν πάνω από τη νομισματική πολιτική. Ωστόσο, μείνετε συντονισμένοι. Όπως πολύ καλά κατανοεί ο Bernanke, η οικονομική κρίση δεν έχει τελειώσει. Αντιμετωπίζουμε ακόμα τον κίνδυνο να χειροτερέψουν τα πράγματα.
Αν αυτό συμβεί, αυτές και άλλες προτάσεις για δράση θα αποκτήσουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Η θητεία του Bernanke ως πρόεδρος της Fed λήγει τον Ιανουάριο του 2014. Αν η οικονομία τεθεί στη συνέχεια εκτός ελέγχου, αυτός θα είναι ο αποδιοπομπαίος τράγος. Κάτι παρόμοιο συνέβη μεταξύ 1929 και 1933, όταν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ υπέστη μια ιστορική ντροπή. Μετά το κραχ, ορισμένοι διοικητές της Fed αναγνώρισαν τον κίνδυνο και πίεσαν για πιο ενεργή δράση. Αλλά επικράτησαν οι συντηρητικοί τραπεζίτες. Άφησαν τη φύση να ακολουθήσει την πορεία της.
Σήμερα απειλούμεθα από μια παρόμοια τραγωδία. Για να αποφευχθεί αυτό το ενδεχόμενο, οι πολίτες θα πρέπει να ενταχθούν στον δημόσιο διάλογο. Η μεταρρύθμιση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι ένα μακροπρόθεσμη πρόκληση. Δεν μπορεί να ξεκινήσει έως ότου οι άνθρωποι ανακαλύψουν τη φωνή τους και εμείς, ως πολίτες, διεκδικήσουμε εκ νέου το δικαίωμά μας να ακουστούμε.
Πηγές
Federal Reserve Bank of Minneapolis. 1934. “The ABC of the Industrial Credit Act:Explaining How and Where the Federal Reserve System Can Loan about $280,000,000 for Working Capital.” Industrial Advisory Committee, Federal Reserve Bank of Minneapolis.
Greider, W. 2013. “Debt Relief and the Fed’s Money-creation Power.” Policy Note 2013/7. Annandale-on-Hudson, N.Y.: Levy Economics Institute of Bard College. August.
Copyright © 2013 Levy Economics Institute
