Η νέα λοίμωξη από κορωνοϊό (COVID-19) είναι μια παγκόσμια έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία.
Τα συμπτώματα της λοίμωξης είναι :
- Πυρετός ( πάνω από 37,8 ) σε ποσοστό > 90 %
- Ξηρός βήχας σε ποσοστό > 70 – 80 %
- Αδιαθεσία σε ποσοστό > 50 %
- Μυαλγίες σε ποσοστό > 30 - 40 %
- Δυσκολία στην αναπνοή σε ποσοστό > 30 %
- Γαστρεντερικές ανωμαλίες σε ποσοστό < 10 %
- Ανοσμία ή / και διαταραχές της γεύσης στα πρώτα στάδια της προσβολής.
- Σπάνια φαίνεται να υπάρχει ρινική καταρροή, φτέρνισμα ή πονόλαιμος .
Αυτά τα συμπτώματα έχουν παρατηρηθεί μόνο σε περίπου 5% των ασθενών με COVID-19. Επομένως ο πονόλαιμος, το φτέρνισμα και η βουλωμένη μύτη είναι πιο συχνά σημάδια κρυολογήματος.
- Μετά από μια εβδομάδα, μπορεί να έχουμε δύσπνοια, με περίπου το 20% των ασθενών να χρειάζονται νοσοκομειακή περίθαλψη.
Στον γενικό πληθυσμό που έχει προσβληθεί από COVID-19 :
- Πάνω από 80% των εργαστηριακών επιβεβαιωμένων ασθενών είχαν ήπια έως μέτρια ασθένεια, και αναρρώνουν.
- 13,8% έχουν σοβαρή νόσο ( με δύσπνοια, αναπνευστική συχνότητα πάνω από 30 αναπνοές το λεπτό, κορεσμός οξυγόνου αίματος ≤ 93 %, και / ή πνευμονικές διηθήσεις σε > 50 % του πνευμονικού πεδίου εντός 24-48 ωρών).
- 6,1% είναι κρίσιμες (με αναπνευστική ανεπάρκεια που απαιτεί μηχανικό αερισμό, σηπτικό σοκ και πολυοργανική ανεπάρκεια).
- Τα άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής ασθένειας και θανάτου από COVID-19, είναι άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών και άτομα με υποκείμενες παθήσεις όπως υπέρταση, διαβήτης, καρδιοαγγειακές παθήσεις, χρόνιες αναπνευστικές ασθένειες και καρκίνος.
- Η ασθένεια στα παιδιά φαίνεται να είναι σχετικά σπάνια και ήπια, με περίπου 2,4% των συνολικών αναφερόμενων περιπτώσεων να αφορούν σε άτομα ηλικίας κάτω των 19 ετών.
Το μικρό ποσοστό των ατόμων ηλικίας κάτω των 19 ετών που έχει αναπτύξει σοβαρή ασθένεια είναι 2,5%, ή κρίσιμη ασθένεια 0,2%.
Η μετάδοση του COVID-19, γίνεται :
- Μέσω επαφών ( χέρια, μύτη, στόμα, οφθαλμός). Αυτή είναι η πιο κοινή διαδρομή μετάδοσης της λοίμωξης.
- Μέσω σταγονιδίων. Τα σταγονίδια διεισδύουν στο αναπνευστικό σύστημα. Η μέγιστη απόσταση για την μετάδοση από τα σταγονίδια, είναι περίπου 1,5 μέτρο γύρω από το μολυσμένο άτομο, που μπορεί να φτάνει και στα 3 μέτρα σε περίπτωση φτερνισμάτων.
- Μέσω του αέρα. Τα αερολύματα διεισδύουν στο αναπνευστικό σύστημα. Ένας απλός αερισμός στο δωμάτιο, εκτιμάται ότι απομακρύνει το 63% των ατμοσφαιρικών μολυσματικών ουσιών. Μετά από 5 αλλαγές του αέρα, πιστεύεται ότι θα παραμείνει λιγότερο από το 1% της ατμοσφαιρικής μόλυνσης.
Ένα κρούσμα θεωρείται ύποπτο για κορωνοϊό όταν πρόκειται για :
- Ασθενή με οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού δηλαδή με αιφνίδια έναρξη νόσου με
- πυρετό και τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω συμπτώματα:
- βήχα,
- δύσπνοια ΚΑΙ
- με ιστορικό ταξιδιού ή διαμονής σε μια χώρα ή περιοχή που αναφέρει τοπική μετάδοση της λοίμωξης COVID-19, εντός των τελευταίων 14 ημερών πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων.
- Ασθενή με οποιαδήποτε οξεία νόσο του αναπνευστικού ΚΑΙ
- με ιστορικό στενής επαφής με επιβεβαιωμένο ή πιθανό κρούσμα του νέου κορωνοϊού εντός των τελευταίων 14 ημερών πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων.
- Ασθενή με σοβαρή οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού η οποία απαιτεί νοσηλεία και για την οποία δεν έχει τεκμηριωθεί άλλη αιτιολογία.
Λέμε ότι υπάρχει ιστορικό στενής επαφής, όταν έχουμε :
- Άτομο με διαμονή στην ίδια οικία με ασθενή.
- Άτομο με άμεση σωματική επαφή με ασθενή (π.χ. με χειραψία ή ασπασμό).
- Άτομο με απροφύλακτη επαφή με μολυσματικές εκκρίσεις ασθενή.
- Άτομο με επαφή πρόσωπο με πρόσωπο με ασθενή, σε απόσταση μικρότερη από 2 μέτρα και για παραπάνω από 15 λεπτά.
- Παραμονή σε κλειστό χώρο (π.χ. σε αίθουσα διδασκαλίας ή συσκέψεων, σε χώρο αναμονής νοσοκομείου, κλπ.) σε απόσταση μικρότερη από 2 μέτρα και για παραπάνω από 15 λεπτά.
- Επαγγελματίας υγείας ή άλλο άτομο που παρείχε φροντίδα υγείας ή εργαζόμενος που χειρίστηκε κλινικό δείγμα ασθενή χωρίς τη λήψη των ενδεδειγμένων μέτρων ατομικής προστασίας.
- Συνταξιδιώτης στο ίδιο αεροσκάφος, ο οποίος καθόταν εντός απόστασης δύο σειρών θέσεων (προς κάθε κατεύθυνση) από τον ασθενή ή από άτομα που ταξίδευαν μαζί ή φρόντισαν τον ασθενή ή από μέλη του πληρώματος που εξυπηρέτησαν το συγκεκριμένο τμήμα του αεροσκάφους όπου καθόταν ο ασθενής.
Σε ύπαρξη σοβαρών συμπτωμάτων ή μετακινήσεων του ασθενούς εντός του αεροσκάφους, οι επιβάτες που κάθονταν στο ίδιο τμήμα του αεροσκάφους ή ακόμη και όλοι οι επιβάτες της πτήσης μπορεί να θεωρηθούν σαν στενές επαφές.
Διαχείριση των στενών επαφών
- Άτομα που ήρθαν σε επαφή με ύποπτο κρούσμα (πχ μέλη οικογένειας, επαγγελματίες υγείας) ή με επιβεβαιωμένο κρούσμα παρακολουθούν την υγεία τους από την ημέρα της τελευταίας επαφής και για 14 ημέρες κατ’ οίκον. Στην περίπτωση που εμφανίσουν συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης πχ πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, δυσκολία στην αναπνοή ή διάρροια, αναζητούν άμεσα ιατρική βοήθεια.
- Σκόπιμη είναι η τακτική (καθημερινή) και κατά προτίμηση άμεση επικοινωνία των στενών επαφών με τον ιατρό τους για όλη τη διάρκεια της παρακολούθησης.
- Τα άτομα που θεωρούνται στενές επαφές πρέπει να έχουν οδηγίες σχετικά με τον τρόπο μετάβασης σε συγκεκριμένη νοσηλευτική μονάδα εάν προκύψει ανάγκη. Η μονάδα αυτή θα πρέπει προηγουμένως να ενημερωθεί από τον πάσχοντα.
- Χρήση από τον ασθενή απλής χειρουργικής μάσκας κατά τη μετάβασή του στη νοσηλευτική μονάδα.
- Αποφυγή χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς. Προτιμάται η χρήση ασθενοφόρου ή ιδιωτικού οχήματος με ανοιχτά τα παράθυρα.
- Εφαρμογή αναπνευστικής υγιεινής από τον ασθενή με κάλυψη στόματος και μύτης κατά τη διάρκεια βήχα ή φταρνίσματος, χρήση απλής χειρουργικής μάσκας, χαρτομάντηλων ή του εσωτερικού του αγκώνα, καθώς και υγιεινής των χεριών. Τήρηση απόστασης τουλάχιστον 1,5 μέτρου από τους γύρω του τόσο κατά τη διάρκεια της μετάβασης στη νοσηλευτική μονάδα όσο και κατά τη διάρκεια της αναμονής για εξέταση.
- Καθαρισμός και απολύμανση των επιφανειών που λερώθηκαν κατά τη διάρκεια της μετάβασης του ασθενούς στη νοσηλευτική μονάδα, από αναπνευστικές εκκρίσεις ή άλλα σωματικά υγρά με κοινό απορρυπαντικό ή σαπούνι, μετά ξέπλυμα και στη συνέχεια απολύμανση με διάλυμα οικιακής χλωρίνης σε αναλογία 1:10.
Οδηγίες για ασθενείς με ήπια νόσηση
Οι ασθενείς με ήπια συμπτωματολογία και χωρίς σοβαρό υποκείμενο νόσημα (πχ καρδιακό ή αναπνευστικό νόσημα, νεφρική ανεπάρκεια, ανοσοκαταστολή) μπορούν να νοσηλευθούν στο σπίτι. Επίσης οι συμπτωματικοί ασθενείς που ολοκλήρωσαν τη νοσηλεία στο νοσοκομείο και λαμβάνουν εξιτήριο μπορεί να συνεχίσουν τη θεραπεία στο σπίτι.
Σε περίπτωση φροντίδας ύποπτου κρούσματος στο σπίτι, συστήνονται τα παρακάτω :
- Οι ασθενείς και τα μέλη των οικογενειών τους πρέπει να εφαρμόζουν τα κατάλληλα μέτρα περιορισμού μετάδοσης της νόσου σε όλη τη διάρκεια της νοσηλείας στο σπίτι.
- Διαμονή του ασθενή σε καλά αεριζόμενο δωμάτιο που χρησιμοποιείται μόνο από αυτόν.
- Περιορισμός των ατόμων που φροντίζουν τον ασθενή, ιδανικά θα πρέπει να είναι ένα άτομο που δεν ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου.
- Δεν επιτρέπονται οι επισκέψεις.
- Διαμονή των υπόλοιπων μελών της οικογένειας σε διαφορετικό δωμάτιο και εάν αυτό δεν είναι εφικτό, τήρηση απόστασης τουλάχιστο 1,5 μέτρων από τον ασθενή.
- Περιορισμός των μετακινήσεων του ασθενή στο σπίτι και καλός αερισμός των κοινόχρηστων χώρων.
- Χρήση απλής χειρουργικής μάσκας από το άτομο που φροντίζει τον ασθενή.
Αποφεύγεται η επαφή των χεριών με τη μάσκα.
Η μάσκα απορρίπτεται όταν είναι εμφανώς λερωμένη ή βρεγμένη καθώς και μετά τη χρήση. Στη συνέχεια εφαρμόζεται υγιεινή των χεριών.
- Εφαρμογή υγιεινής των χεριών μετά από κάθε επαφή με τον ασθενή ή το άμεσο άψυχο περιβάλλον του, πριν και μετά την προετοιμασία φαγητού, πριν το φαγητό και μετά τη χρήση της τουαλέτας. Πλύσιμο με νερό και σαπούνι ή χρήση αλκοολούχου αντισηπτικού ανάλογα εάν τα χέρια είναι εμφανώς λερωμένα ή όχι.
- Το αλκοολούχο αντισηπτικό πρέπει να έχει το πολύ έως 60 – 70 % οινόπνευμα.
- Χρήση χειροπετσετών μιας χρήσης μετά το πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό χρήση υφασμάτινης πετσέτας η οποία αντικαθίσταται όταν χρησιμοποιηθεί.
- Εφαρμογή αναπνευστικής υγιεινής από όλους, ιδιαίτερα από τον ασθενή, (κάλυψη στόματος και μύτης κατά τη διάρκεια βήχα ή φταρνίσματος, χρήση απλής χειρουργικής μάσκας, χαρτομάντηλων ή εσωτερικού του αγκώνα).
- Υγιεινή των χεριών. Προσεκτική απόρριψη των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για κάλυψη της μύτης και του στόματος ή σχολαστικό πλύσιμο στην περίπτωση που αυτά δεν είναι μιας χρήσης.
- Αποφυγή άμεσης επαφής με σωματικά υγρά, ιδιαίτερα σάλιο, πτύελα ή άλλες αναπνευστικές εκκρίσεις και κόπρανα με γυμνά χέρια και εφαρμογή γαντιών μιας χρήσης. Ακολουθεί υγιεινή των χεριών.
- Τοποθέτηση των μολυσματικών υλικών του ασθενή (πχ γάντια, μάσκες, χαρτομάντηλα) σε σακούλα που δένει, πριν την απόρριψή τους μαζί με τα οικιακά απορρίμματα.
- Αποφυγή επαφής με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα του ασθενή όπως πιάτα, ποτήρια, μαχαιροπήρουνα, πετσέτες, σεντόνια τα οποία μετά από σχολαστικό πλύσιμο επαναχρησιμοποιούνται.
- Καθαρισμός και απολύμανση επιφανειών και αντικειμένων στο δωμάτιο του ασθενούς καθημερινά με κοινό απορρυπαντικό ή σαπούνι, ξέπλυμα και στη συνέχεια απολύμανση με διάλυμα οικιακής χλωρίνης σε αναλογία 1:10
- Καθαρισμός της τουαλέτας καθημερινά με το ίδιο διάλυμα.
- Τοποθέτηση λερωμένων ρούχων, πετσετών και κλινοσκεπασμάτων σε ξεχωριστό σάκο για τα άπλυτα με προσοχή, για αποφυγή επαφής με το δέρμα και τα ρούχα. Πλύσιμο στο πλυντήριο με κοινό οικιακό απορρυπαντικό σε υψηλή θερμοκρασία (60ο – 90ο C) και καλό στέγνωμα.
- Χρήση γαντιών και ρόμπας μιας χρήσης κατά τη διάρκεια καθαρισμού επιφανειών και αποκομιδής λερωμένων με σωματικά υγρά ρούχων, πετσετών και κλινοσκεπασμάτων. Ακολουθεί υγιεινή των χεριών.
- Παραμονή στο σπίτι των ασθενών μέχρι την υποχώρηση των συμπτωμάτων και μετά από ιατρική εκτίμηση και αξιολόγηση.
- Όλα τα μέλη της οικογένειας θεωρούνται στενές επαφές και παρακολουθούν την υγεία τους.
Ασθενείς με σοβαρή και πολύ σοβαρή νόσηση
Επί εμφάνισης συμπτωμάτων ως επί σοβαρής ή πολύ σοβαρής νόσου είναι απαραίτητη η νοσηλεία σε νοσοκομείο. Ενημερώστε το κέντρο του ΕΚΑΒ για τα συμπτώματα της νόσου.
Ορισμένα συμπληρωματικά στοιχεία για τον κορωνοϊό :
- Εάν έχετε :
- υψηλή θερμοκρασία
- ένα νέο, ξηρό, συνεχή βήχα
- δυσκολία στην αναπνοή
Θα πρέπει να μείνετε στο σπίτι για 14 ημέρες.
Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας και μην πηγαίνετε σε ιατρείο ή νοσοκομείο.
- Θα πρέπει επίσης να επικοινωνήστε με τον ιατρό σας εάν :
- αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματά σας στο σπίτι
- η κατάστασή σας χειροτερεύει
- τα συμπτώματά σας δεν βελτιώνονται μετά από 7 ημέρες
- Πάνω από το 80 % των λοιμώξεων, όπως προαναφέρθηκε, είναι ήπιες (με συμπτώματα παρόμοια με της γρίπης) και μπορεί να αναρρώσουν στο σπίτι.
- Σε ποσοστό πάνω από 98 %, τα τεστ για τον ιό είναι αρνητικά σε όσους παρουσιάζουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της λοίμωξης από τον ιό, επομένως δεν χρειάζεται πανικός εάν υπάρχουν συμπτώματα.
- Μην αγγίζετε τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα σας εάν τα χέρια σας δεν είναι καθαρά.