Αν υπάρχει κάτι που έχουμε μάθει για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν κατά τη διάρκεια της πάνω από 20 έτη εξουσίας του, είναι ότι συστηματικά και επανειλημμένα προσπαθεί να αποδυναμώσει και να υπονομεύσει τη Δύση, όπως γράφει το CNBC.
Ωστόσο, με την εισβολή του στην Ουκρανία φαίνεται ότι πέτυχε το ακριβώς αντίθετο, καταφέρνοντας να ενώσει το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας με τη Δύση να καταδικάζει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
"Το ΝΑΤΟ είναι ενωμένο, περισσότερο από ποτέ μετά τη σοβιετική κατάρρευση, με μια ανανεωμένη αίσθηση του σκοπού και της αποστολής του", σχολίασε ο Ian Bemmer, υψηλόβαθμο στέλεχος της Eurasia Group.
"Το ίδιο ισχύει και για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Γερμανία υποστηρίζει τον τερματισμό της οικονομικής της εξάρτησης από τη Ρωσία και σχεδόν διπλασιάζει τις αμυντικές της δαπάνες. Η Γαλλία είναι στο πλευρό της. Ακόμη και η Ουγγαρία που έχει φιλικές σχέσεις με τη Μόσχα, καταδίκασε την εισβολή και τάχθηκε υπέρ των κυρώσεων ενώ επέτρεψε και την είσοδο εκατοντάδων χιλιάδων Ουκρανών προσφύγων", δήλωσε ο Bemmer.
Η Δύση έχει συνηθίσει τη Ρωσία να συμπεριφέρεται ως προκλητικά στην παγκόσμια σκηνή με την παρέμβασή της στις δημοκρατικές διαδικασίες, όπως η ανάμιξή της στις εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ ή η υποστήριξη ακροδεξιών πολιτικών ομάδων στην Ευρώπη, ή η επίβλεψη κρατικά χρηματοδοτούμενων κυβερνοεπιθέσεων και η χρήση ως "όπλου" του ενεργειακού εφοδιασμού με τις πρόσφατες αυξήσεις των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Ο Πούτιν έχει κατηγορηθεί επίσης για τον δηλητηριασμό του μεγαλύτερου επικριτή του Κρεμλίνου , του Αλεξέι Ναβάλνι, το 2020. Η Ρωσία έχει αρνηθεί την εμπλοκή της.
Με αυτήν την προϊστορία της συμπεριφοράς και γεωπολιτικής ανάμειξης, η εισβολή στην Ουκρανία δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη, ιδίως δεδομένης της προσάρτησης της Κριμαίας το 2014 και των προσπαθειών της να επηρεάσει πολιτικά πρώην σοβιετικούς γείτονες, όπως τη Λευκορωσία και τη Γεωργία.
Παρά την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία για την προσάρτηση της Κριμαίας, η Δύση κατηγορήθηκε ευρέως ότι δεν ήταν αρκετά σκληρή απέναντι στη Μόσχα, με τους αναλυτές να λένε ότι ο Πούτιν έμαθε από την εμπειρία της Κριμαίας ότι μπορούσε να εισβάλει και να προσαρτήσει μέρος ενός κυρίαρχου κράτους και, ουσιαστικά, να τη γλυτώσει.
Αλλά τώρα, με την εισβολή της Ρωσίας στο βόρειο, νότιο και ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας στις 24 Φεβρουαρίου, η Δύση μοιάζει πιο ενωμένη από ότι ήταν εδώ και πολλά χρόνια. Οι διαιρέσεις εντός και μεταξύ του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ηνωμένου Βασιλείου και άλλων ανεπτυγμένων χωρών φαίνεται να υποχώρησαν μέσα σε μία νύχτα, καθώς οι χώρες ενώνονται για να βοηθήσουν την Ουκρανία να νικήσει τη Ρωσία.
Ο Anton Barbashin, πολιτικός αναλυτής και διευθυντής σύνταξης του περιοδικού Riddle Russia, δήλωσε στο CNBC ότι η εισβολή του Πούτιν είχε μια σειρά από απρόβλεπτες συνέπειες.
"Όποιος κι αν ήταν ο τελικός στόχος του Πούτιν στην Ουκρανία, είναι ήδη σαφές ότι αυτό που πέτυχε είναι να ενώσει τη Δύση, να καταστρέψει τη ρωσική οικονομία, να θέσει σε κίνδυνο την επιβίωση του ρωσικού κράτους όπως το ξέρουμε, να εγγυηθεί σχεδόν τη μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας στους δυτικούς θεσμούς και την τελική κατάρρευση των φιλοδοξιών της Ρωσίας για μεγάλη δύναμη. Το να το αποκαλέσουμε λάθος είναι σαν να μην λέμε τίποτα", δήλωσε στο CNBC.
Ο κόσμος "συσπειρώνεται"
Οι διεθνείς διπλωματικοί κύκλοι ήταν απασχολημένοι τους τελευταίους μήνες, καθώς οι αξιωματούχοι φοβούνταν σε μεγάλο βαθμό ότι η Ρωσία ετοιμάζεται για κάποια επίθεση στην Ουκρανία, αν και η εισβολή πλήρους κλίμακας αιφνιδίασε πολλούς αναλυτές, καθώς οι περισσότεροι περίμεναν μια μικρότερης κλίμακας εισβολή στην ανατολική Ουκρανία.
Μετά την εισβολή, υπήρξε ένας περαιτέρω "καταιγισμός" συναντήσεων υψηλού επιπέδου και επείγουσες συναντήσεις, επισκέψεις και βιντεοκλήσεις μεταξύ των ηγετών των χωρών του ΝΑΤΟ, με προηγούμενες διαφωνίες μεταξύ των μελών της συμμαχίας - για μια σειρά από θέματα από τις αμυντικές δαπάνες μέχρι τους πρόσφυγες, το Brexit και την ενεργειακή ασφάλεια - να μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα.
Πολλές δημόσιες διαμαρτυρίες έχουν πραγματοποιηθεί σε όλο τον κόσμο κατά του Πούτιν και του πολέμου του στην Ουκρανία, ενώ πολλά εμβληματικά brands έχουν αποσύρει τις πωλήσεις τους από τη Ρωσία, μετατρέποντας τη χώρα σε παρία στην παγκόσμια σκηνή.
"Η βάναυση εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία αναδιαμορφώνει την πολιτική της Ευρώπης και - ενδεχομένως - και πέραν αυτής", σημειώνει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, Holger Schmieding. "Ο ελεύθερος κόσμος φαίνεται να συσπειρώνεται όπως ποτέ στο παρελθόν", πρόσθεσε.
Ακόμη και πριν από τον πόλεμο, σημείωσε ο Schmieding, η Ρωσία είχε αρχίσει να μοιάζει με κάποια χαρακτηριστικά "μιας πετροοικονομίας σοβιετικού τύπου με υπερμεγέθη στρατιωτικό τομέα και τελικά απρόσιτες αυτοκρατορικές φιλοδοξίες" και φαινόταν βέβαιο ότι θα έμενε σιγά - σιγά όλο και περισσότερο πίσω από τον προηγμένο κόσμο.
Τώρα, το κόστος του πολέμου, η αυξανόμενη εσωτερική καταστολή και οι σκληρές δυτικές κυρώσεις "θα επιταχύνουν πιθανότατα την οικονομική κατάρρευση της Ρωσίας του Πούτιν πολύ περισσότερο και πολύ πιο γρήγορα από ό,τι η δαπανηρή κατοχή του Αφγανιστάν συνέβαλε στη διάβρωση της σοβιετικής ισχύος τη δεκαετία του 1980", σημείωσε ο Schmieding.
Το ΝΑΤΟ ενισχύεται
Ενώ ο Πούτιν φαίνεται όλο και περισσότερο απομονωμένος, η Δύση υποστηρίζει την Ουκρανία αλλά προσπαθεί ταυτόχρονα να μην θεωρηθεί ότι παρεμβαίνει στρατιωτικά, μια κίνηση που θα μπορούσε εύκολα να πυροδοτήσει μια ευρύτερη και πιο καταστροφική διεθνή σύγκρουση με τη Ρωσία.
Σε ομιλία του την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σχολίασε τη συνοχή της Δύσης, λέγοντας ότι "βλέπουμε την ενότητα μεταξύ των ηγετών και μια πιο ενωμένη Ευρώπη, μια πιο ενωμένη Δύση", και πρόσθεσε ότι "στη μάχη μεταξύ της δημοκρατίας και της απολυταρχίας, οι δημοκρατίες αναδεικνύονται στο ύψος των περιστάσεων".
Η Ουκρανία δεν είναι μέλος ούτε του ΝΑΤΟ ούτε της ΕΕ, αλλά η γεωγραφική της θέση την τοποθετεί σε σημαντική στρατηγική θέση. Η φιλοδυτική κυβέρνηση και ο λαός της Ουκρανίας, καθώς και οι φιλοδοξίες της να ενταχθεί στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, έχουν επίσης προκαλέσει ευρεία συμπάθεια για την Ουκρανία και τον λαό της. Εκατοντάδες χιλιάδες άμαχοι έχουν ξεφύγει από τον πόλεμο, αλλά πολλοί έχουν παραμείνει για να πολεμήσουν, αυξάνοντας τον διεθνή θαυμασμό για την Ουκρανία.
Κατά ειρωνικό τρόπο, η εισβολή του Πούτιν -που βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην απαίτηση να μην επιτραπεί ποτέ στην Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ- ενίσχυσε ακούσια την υπόθεση της ένταξης στη στρατιωτική συμμαχία, με την κοινή γνώμη στη Φινλανδία και τη Σουηδία να μετατοπίζεται υπέρ της ένταξης στη συμμαχία.
Η ανάπτυξη του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη και τις χώρες της Βαλτικής έχουν ήδη ενισχυθεί με περισσότερα στρατεύματα και όπλα, ενισχύοντας και πάλι μια συμμαχία που ο Πούτιν ήθελε να δει να μειώνεται.
Η εισβολή της Ρωσίας ώθησε επίσης τις αμυντικές δαπάνες, με τη Γερμανία να να υπόσχεται μαζική ενίσχυση των αμυντικών δαπανών και των υποδομών και επιτάχυνση της απεξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία στο ενεργειακό μέτωπο, με την ΕΕ (η οποία λάμβανε το 41% του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία και το 27% του πετρελαίου της, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2019) να επιδιώκει να διαφοροποιηθεί, και μάλιστα με γρήγορους ρυθμούς.
Αυτή η εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια (για την οποία οι ΗΠΑ και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ουκρανία και η Πολωνία, προειδοποιούσαν με τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2) έχει οδηγήσει σε κάποια σημάδια διχασμού στην Ευρώπη σχετικά με το πόσο μακριά πρέπει να φτάσει το μπλοκ στον περιορισμό των ρωσικών ενεργειακών προμηθειών. Αλλά την Τρίτη, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσαν ότι απαγορεύουν τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, ενώ η ΕΕ ανακοίνωσε επικαιροποιημένα σχέδια για την απεξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Ερωτηθείς αν πιστεύει ότι η Ρωσία περίμενε μια πιο ανομοιογενή αντίδραση από τη Δύση, ο πολιτικός αναλυτής Anton Barbashin σημείωσε ότι "το Κρεμλίνο σίγουρα περίμενε μια αντίδραση, κυρώσεις και έντονη καταδίκη, αλλά τα υπολόγισε λάθος για την τελική αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας".
Μέχρι και η Κίνα δείχνει ανήσυχη
Κατά την 14η μέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, οι ένοπλες δυνάμεις και οι εθελοντές της Ουκρανίας συνεχίζουν να αντιστέκονται γενναία στις ρωσικές δυνάμεις που έχουν επιτεθεί σε πόλεις στα βόρεια, ανατολικά και νότια της χώρας.
Ωστόσο, πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι είναι θέμα χρόνου να κατατροπωθεί η Ουκρανία από τη στρατιωτική ισχύ της Μόσχας και έχουν προβλέψει την εγκαθίδρυση ενός φιλορωσικού καθεστώτος στο Κίεβο, ακολουθούμενου από μια μακρά και αιματηρή εξέγερση, καθώς οι Ουκρανοί αρνούνται να αποδεχτούν τη ρωσική αντιπροσώπευση.
Η Κίνα, σύμμαχος της Ρωσίας, πιστεύεται ότι ενοχλείται όλο και περισσότερο από την προοπτική μιας μακροχρόνιας σύγκρουσης. Αξιωματούχοι των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών υποστηρίζουν ότι το Πεκίνο δεν ανησυχεί μόνο για τον πόλεμο, αλλά και από τις πιθανές επιπτώσεις του στην παγκόσμια οικονομία και για το γεγονός ότι φέρνει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη πιο κοντά.
Παρέχοντας στοιχεία ενώπιον του Κογκρέσου την Τρίτη, ο διευθυντής της CIA Bill Burns δήλωσε ότι η Κίνα "δεν προέβλεψε τις σημαντικές δυσκολίες που θα αντιμετώπιζαν οι Ρώσοι και νομίζω ότι είναι αναστατωμένοι από τη ζημιά στη φήμη που θα μπορούσε να προέλθει από τη στενή συνεργασία τους με τον πρόεδρο Πούτιν".
Η Κίνα αρνήθηκε να καταδικάσει την εισβολή της Ρωσίας, αλλά οι αναλυτές πιστεύουν ότι ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ πιθανότατα δεν πίστευε ότι ο Πούτιν θα εξαπέλυε μια τέτοιας κλίμακας επίθεση.
Παρά το γεγονός ότι και η Κίνα έχει επίσης προσφερθεί να μεσολαβήσει για ειρηνευτικές συνομιλίες και πραγματοποίησε μια κλήση με τους ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας την Τρίτη, ακολουθεί μια πιο προσεκτική γραμμή με το Κρεμλίνο, δεδομένης της δέσμευσης του Σι Τζινπίνγκ για βαθύτερη στρατηγική συνεργασία με τη Μόσχα.
Ο Bill Burns επανέλαβε την Τρίτη τις απόψεις πολλών άλλων εμπειρογνωμόνων σε θέματα άμυνας λέγοντας ότι ο Πούτιν έκανε θεμελιώδη λάθη με την εισβολή του στην Ουκρανία, θεωρώντας την "αδύναμη" και υποτιμώντας την αντίσταση που θα αντιμετώπιζαν οι ρωσικές δυνάμεις στη χώρα.
Ο Burns είπε ότι ο Πούτιν πίστευε επίσης πως είχε "θωρακίσει" την οικονομία από τις δυτικές κυρώσεις και είχε εκσυγχρονίσει τον στρατό του σε βαθμό που να είναι ικανός "για μια γρήγορη αποφασιστική νίκη με μικρό κόστος".
"Έχει αποδειχθεί ότι έχει κάνει λάθη σε κάθε περίπτωση", τόνισε ο Burns στο Κογκρέσο την Τρίτη.