Της Δήμητρας Μανιφάβα
Στη μία μετά το μεσημέρι είναι το νέο ραντεβού των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών με τους εκπροσώπους των δανειστών σε μια προσπάθεια να βρεθεί η “χρυσή τομή” για την προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς όσων θα υπάγονται στον νόμο Κατσέλη. Παρά τη μερική σύγκλιση που έχει σημειωθεί ανάμεσα στις προτάσεις των δύο πλευρών, το χάσμα παραμένει μεγάλο. Βεβαίως, η διάσταση απόψεων που παρουσιάζεται αποτελεί μέρος και ενός επικοινωνιακού “παιχνιδιού” της κυβέρνησης, η οποία ακολουθώντας την πρακτική των προκατόχων της, κάνει λόγο για “κόκκινες γραμμές”, δηλώνει ανυποχώρητη και εμφανίζει τους δανειστές ως τους “κακούς και ανάλγητους” της υπόθεσης.
Το πιθανότερο σενάριο, βεβαίως, είναι να βρεθεί μία λύση μετά από εκατέρωθεν υποχωρήσεις, καθώς ο καθορισμός των κριτηρίων για την προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς αποτελεί βασικό προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της υποδόσης των 2 δισ. ευρώ. Μία λύση η οποία θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να εμφανισθεί ως το μικρότερο κακό, ή ακόμη και ως διαπραγματευτική επιτυχία.
Αν και η κυβέρνηση δηλώνει ανυποχώρητη, στο δελτίο Τύπου που εξέδωσε χθες το Μέγαρο Μαξίμου μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου αναφέρεται: «Αποτελεί ζήτημα αρχής για την κυβέρνηση η σταθερή επιμονή στην προστασία της πρώτης κατοικίας για τους οικονομικά αδύναμους». Διατύπωση που ταιριάζει με αυτή που υπάρχει στο μνημόνιο περί προστασίας των πλέον ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και που δεν αποκλείεται στην πραγματικότητα να σηματοδοτεί την κατάληξη σε μια «σολομώντεια λύση», όπως για παράδειγμα στην προστασία πρώτης κατοικίας με αντικειμενική αξία έως 150.000 ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι οι δανειστές έχουν προτείνει να προστατεύεται από τον πλειστηριασμό η πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας έως 120.000 ευρώ, ενώ η ελληνική πρόταση ξεκινά από τα 200.000 ευρώ για τον άγαμο και φτάνει στα 325.000 ευρώ για ζευγάρι με τρία παιδιά.
Η πρόταση περί αντικειμενικής αξίας 150.000 ευρώ δεν είναι κάτι που δεν έχει τεθεί ξανά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές. Αποτελούσε ένα από τα βασικά σενάρια στις συζητήσεις που είχαν γίνει το 2013 όταν αντικείμενο τότε ήταν η ρύθμιση Χατζηδάκη για την προστασία της α' κατοικίας από τους πλειστηριασμούς χωρίς υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη.
Σε ό,τι αφορά το εισοδηματικό κριτήριο, η ελληνική πλευρά επιμένει στο ετήσιο οικογενειακό εισόδημα των 35.000 ευρώ, ενώ οι δανειστές προτείνουν εισοδηματικά κριτήρια που βρίσκονται τελικώς πάνω από το όριο της φτώχειας. Ειδικότερα, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, προτείνουν ετήσιο εισόδημα έως 8.180 ευρώ για τον άγαμο, 13.917 ευρώ για το ζευγάρι και προσαύξηση 3.350 ευρώ για κάθε παιδί έως τρία παιδιά. Βάσει του νόμου που ψηφίστηκε τον Αύγουστο και περιλαμβάνει τις αλλαγές στον «νόμο Κατσέλη», αυτές που βρίσκονται τώρα στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων, το εν λόγω κριτήριο αφορά μεικτό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα.
Από την άλλη, η ελληνική κυβέρνηση φέρεται να υποχωρεί ως προς το τρίτο κριτήριο, αυτό του συνόλου των οφειλών. Αρχικά είχε προτείνει το σύνολο των οφειλών να ανέρχεται έως 250.000 ευρώ, χθες υποχώρησε στις 200.000 ευρώ, ποσό, βεβαίως, που απέχει από τις 120.000 ευρώ που ζητούν να ισχύσει οι δανειστές.
Βάσει της νέας ελληνικής πρότασης, καλύπτεται το 72,4% των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων και όχι το 88% που προβλεπόταν με την προηγούμενη πρόταση, ενώ με την πρόταση των δανειστών καλύπτεται περίπου το 40% των οφειλετών. Με την προηγούμενη πρόταση των δανειστών περί προστασίας της πρώτης κατοικίας με αντικειμενική αξία 60.000-70.000 ευρώ, υπολογίζεται ότι καλυπτόταν μόλις το 20% των οφειλετών.
«Θολό», τέλος, παραμένει το εάν τα νέα κριτήρια θα αφορούν όσους υποβάλλουν εφεξής αιτήσεις υπαγωγής στον «νόμο Κατσέλη» ή θα συμπεριληφθούν και όσων η αίτηση εκκρεμεί ή έχει ορισθεί δικάσιμος. Η διάταξη που υπάρχει στον νόμο του Αυγούστου, τον 4336/2015, και προβλέπει ότι οφειλέτες των οποίων η κύρια αίτηση εκκρεμεί κατά τον χρόνο έναρξης του παρόντος νόμου (στις 14 Αυγούστου 2015) υποχρεούνται έως τις 14 Φεβρουαρίου 2016 να υποβάλλουν επικαιροποιημένα τα στοιχεία του φακέλου τους, κάθε άλλο παρά τυχαία μπορεί να θεωρηθεί.